Abstract:
Maliyet muhasebesinin önemli bir kalemini oluşturan personel maliyetlerinin,
muhasebeleştirilmesi, tam ve gerçeğe uygun bir şekilde mali tablolara yansıtılması
işletme yönetimi ve mali tablolar üzerinde yatırım kararı verecek olanlar için son
derece önemlidir. Ekonomik faaliyetlerin çeşitlenmesi, sermayenin küreselleşmesi
tam, gerçeğe uygun ve şeffaf mali tablolara olan ihtiyacı daha çok artırmıştır. Ancak,
ülkelerin çalışanlarla ilgili mevzuatları ile muhasebe sistemlerinin farklı olması, bu
ihtiyacı daha çok önemli kılmış ve ortak standartlar konusu gündeme gelmiştir.
Uluslar arası Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları bu ihtiyaç üzerine
oluşturulan standartlardır. Bu çerçevede çalışanlara sağlanan faydaların
muhasebeleştirme ilkelerini UMS 19 ortaya koymuştur. Bu çalışmanın konusunu
oluşturan TMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar Standardı ise UMS 19’ un birebir
çevirisi niteliğindedir.
Ülkemiz muhasebe sistemini uluslar arası muhasebe ve finansal raporlama
sistemine uyumlaştırmak amacıyla Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu, şimdiki
adıyla, Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, Uluslar arası
Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartlarının birebir çevirisini yaparak
uyumlaştırmada önemli bir adım atarak Türkiye Muhasebe Standartlar ile Türkiye
Finansal Raporlama Standartlarını yayınlamıştır. Bu standartların her biri değişik
tarihlerde İMKB’de işlem gören şirketlerde uygulanmaya başlanmıştır. TMS 19
Çalışanlara Sağlanan Faydalar Standardı ise 2006 tarihinden beri yürürlüktedir.
Bu çalışmanın konusu olan “TMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar
Standardı” işletmeler için çok önemli bir maliyet kalemi olan çalışan maliyetlerinin
muhasebeleştirme esaslarını ortaya koymaktadır. TMS 19, çalışanlara sağlanan
faydaları; kısa vadeli faydalar, işten ayrılma sonrası sağlanan faydalar, diğer uzun
vadeli faydalar ve işten çıkarma tazminatları olarak dört gruba ayırmıştır.
Bu çalışmada TMS 19 Çalışanlara Sağlanın Faydalar Standardının ülkemiz
mevzuatı çerçevesinde uygulanabilirliği saptanmaya çalışılmıştır. Öncellikle, Ülkemiz
mevzuatı ile TMS 19 literatür araştırmasıyla ortaya konulmuş, karşılaştırmalar
yapılmış son olarak örnek uygulamayla benzer ve çelişen yönler ortaya konulmaya
çalışılmıştır. Sonuç olarak, TMS 19, çalışan haklarını, geleneksel muhasebeyöntemden farklı olarak daha geniş bir çerçevede kavramsallaştırmıştır. Ayrıca, TMS
19, çalışanlara sağlanan kısa vadeli faydalar açısından ülkemizdeki mevzuatla
uyumlu olmakla birlikte, uzun vadeli faydalar bakımından, kimi farklılıklar
göstermektedir.
