DÖVME YAPTIRMANIN, BORDERLINE KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ, ÇOCUKLUK ÇAĞI TRAVMASI VEYANSITICI İŞLEVSELLİK AÇISINDAN İNCELENMESİ

Abstract

Borderline kişilik özellikleri, kişilerarası ilişkilerde, duygulanımda ve kendilik algısında yaygın olarak görülen istikrarsızlık örüntüsü, yoğun ölçüde dürtüsellik ve kimlik dağınıklığı ile karakterize bir örüntüdür. Kimlik inşası söz konusu olduğunda, kişinin derisi, kim olduğu ile ya da kim olarak tanınmak istediği ile yakından ilişkili olmuştur. Derinin jiletle kesilmesi ya da sigarayla yakılması şeklinde ortaya çıkabilen kendine zarar verme davranışları borderline kişilik bozukluğu tanı kriterleri arasındadır. Dövme, hem yapılışı sırasında verdiği acıyla, hem de derinin dövmeli kısımlarının normal fonksiyonlarını kaybetmesi, iltihap oluşumları ve doku ölümü sebebiyle bir kendine zarar verme davranışı olarak görülebilmektedir. Çocuklukta yaşanan ruhsal travmalar, bireyin duygusal ve zihinsel gelişimini etkileyerek başta borderline kişilik özellikleri olmak üzere pek çok psikopatolojiye ve kişilik problemlerine yol açmaktadır. Dövme yaptırma davranışının bu problemlerin bir yansıması olabileceği düşünülmektedir. Bu çalışmanın amacı, borderline kişilik özelliklerinin, çocukluk çağı travmasının ve mentalizasyon becerisinin, dövme yaptırma ile arasındaki ilişkiyi incelemektir. Ayrıca çocukluk çağı travması, borderline kişilik özellikleri ve mentalizasyon becerisi arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Katılımcılara, Borderline Kişilik Ölçeği, Gözlerden Zihin Okuma Testi, Yansıtıcı İşlevsellik Ölçeği ve Çocukluk Çağı Ruhsal Travma Ölçeği uygulanmıştır. Bir demografik veri formu ile kişisel bilgiler ve dövmelerle ilgili veri toplanmıştır. Çalışmanın örneklemini 18-50 yaş arası dövmeli ve dövmesiz bireyler oluşturmaktadır. Araştırmaya 275 kadın (% 69.3), 122 erkek (% 30.7), toplam 397 kişi katılmıştır. İstatistiksel analizler SPSS 27 yazılımı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. v Değişkenler arasındaki ilişki düzeyi ve yönü, Pearson Korelasyon ve Spearman Korelasyon yöntemi ile incelenmiştir. Ölçeklerin demografik değişkenlere göre farklılıklarını anlamak için Bağımsız gruplar t-testi, ANOVA testleri, Mann Whitney-U ve Kruskal Wallis-H testi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, dövmesi olan bireylerin, borderline kişilik özellikleri düzeyleri ve çocuklukta yaşadıkları duygusal taciz düzeyleri, anlamlı şekilde daha yüksek çıkmıştır. Bireylerin borderline kişilik özellikleri düzeyleri yükseldikçe ve intihar kendini yaralama, boşluk duygusu, kendilik imgesi ve dürtüsellik gibi, borderline kişilik özelliklerinin pek çok alt kırılımında, patolojinin şiddeti arttıkça, kişilerin el ve yüzlerine dövme yaptırma eğiliminde oldukları tespit edilmiştir. Çocuklukta yaşanan fiziksel taciz, fiziksel ihmal ve cinsel taciz ile dövmenin vücutta bulunduğu yer arasında ilişki tespit edilmiştir. Çocukluk çağı travmasının şiddeti arttıkça kişilerin el ve yüzlerine dövme yaptırma eğiliminde oldukları tespit edilmiştir. Yüzünde dövmesi olan bireylerin, başkalarının ve kendilerinin zihinsel durumlarını anlama becerilerinin anlamlı ölçüde düşük olduğu belirlenmiştir. Daha büyük dövmesi olan bireylerde, çocukluk çağı travması düzeylerinin ve borderline kişilik özellikleri semptomlarının şiddetinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Borderline kişilik özelliklerinin tüm alt kırılımlarının, dövme büyüklüğü ile arasında benzer bir ilişki söz konusudur. Dürtüsellik ve intihar kendini yaralama davranışı seviyelerinin dövme sayısı ile ilişkisi tespit edilmiştir.