Abstract:
Bu çalışmada sağlık çalışanlarının travma deneyimi, kişilik özellikleri ve
algılanan sosyal destek düzeylerinin travma sonrası büyümeyle ilişkilerinin
incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmanın örneklemini Ankara İlinde görev
yapmakta olan yaşları 22-63 arasında değişen 406 sağlık çalışanı oluşturmaktadır.
Nicel araştırma türünde olan bu çalışma ilişkisel tarama yöntemine dayalı betimsel
bir araştırmayı temsil etmektedir. Veriler toplanmaya başlanmadan önce katılımcılara
çalışmanın konusundan bahsedilmiş daha sonra gönüllü olanlardan sözlü ve yazılı
onam alınmıştır. Ardından katılımcılar demografik bilgi formu, DSM-5 İçin Travma
Sonrası Stres Bozukluğu Kontrol Listesi (PCL-5), Hızlı Büyük Beşli Kişilik Testi,
Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ve Travma Sonrası Büyüme
Envanterini doldurmuşlardır. Veriler toplandıktan sonra SPSS 27.0 yazılımı
kullanılarak çalışmanın analizleri yapılmıştır. İlk olarak çalışmada PCL-5 ölçeğinin
önerdiği ≥47 kesme puanı kullanılmıştır. Çalışmanın amacı doğrultusunda 304 sağlık
çalışanının TSSB tanısı alabileceği tespit edilmiştir. Daha sonra Pearson Korelasyon
analizi kullanılarak ölçekler arasındaki ilişki düzeyi ve yönü incelenmiş; ölçeklerin
demografik değişkenlere göre farklılıklarını anlamak amacıyla Bağımsız Gruplar t testi ve ANOVA testleri uygulanmıştır. ANOVA testinin varsayımlarının
karşılanmadığı durumlarda Kruskal Wallis-H testi kullanılmıştır. Bağımsız
değişkenlerin bağımlı değişken üzerindeki yordayıcı etkisini değerlendirmek
amacıyla hiyerarşik regresyon analizi yapılmıştır. Çalışmadaki bulgular
değerlendirildiğinde kişilik özellikleri ile travma sonrası büyüme arasında anlamlı bir
ilişki bulunmuştur. Algılanan sosyal destek ile travma sonrası büyüme arasındaki
ilişkide değişkenlerin alt boyutları da dahil olmak üzere pozitif yönde bir ilişki
bulunmuş algılanan sosyal destek arttıkça travma sonrası büyümenin de arttığı
sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, dışadönüklük ve duygusal denge alt boyutları ile
vi
travma sonrası stres belirtileri arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuş
dışadönüklük ve duygusal denge arttıkça travma sonrası stres belirtilerinin azaldığı
bulgulanmıştır. Ayrıca algılanan sosyal desteğin travma sonrası büyümeyi yordadığı
ve travma sonrası büyüme değişkenindeki varyansın %13’ünü açıkladığı bununla
birlikte modele dahil edilen kişilik özelliklerinden deneyime açıklık ve duygusal
dengenin de travma sonrası büyümeyi yordayarak varyansa %6’lık bir katkısı olduğu
sonucuna ulaşılmış sonuç olarak algılanan sosyal destek ve kişilik özellikleri
değişkenlerinin travma sonrası büyümedeki varyansın %19’unu açıkladığı
bulgulanmıştır.
