Abstract:
Bu araştırmanın temel amacı, 60-72 aylık çocukların fen öğrenme
motivasyonlarının okul öncesi öğretmenlerinin fen öğretimine yönelik görüş ve
uygulamaları açısından incelenmesidir. Araştırmanın ikincil amacı ise okul öncesi
öğretmenlerinin fen öğretimi konusundaki pedagojik görüşlerinin ve sınıf ortamındaki
uygulamalarının incelenmesidir. Araştırmanın amaçlarına ulaşılabilmek için nitel
araştırma yöntemlerinden olan durum çalışması kullanılmıştır. Araştırma 2022-2023
eğitim öğretim yılında İstanbul ilinde MEB’e bağlı resmi olarak faaliyet gösteren okul
öncesi eğitim kurumlarında görev yapan dört okul öncesi öğretmeni ve 60-72 aylık 80
çocuğun katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar amaçlı örnekleme yönteminden
ölçüt örnekleme yöntemine göre seçilmiştir. Öğretmenlerin her birinin değişik bir
konu alanını ele almış olmaları, farklı mesleki deneyime sahip olmaları ve bu
durumların karşılaştırılmasından dolayı bütüncül çoklu durum deseni kullanılmıştır.
Araştırmada veri toplama araçları olarak Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu,
Gözlem Rubriği ve Bilim Motivasyonu Ölçeği kullanılmıştır. Katılımcı öğretmenlerden
fen öğretimine yönelik görüşme sorularını yanıtlamaları ve seçtikleri bir konu alanı
özelinde fen öğretim uygulaması yapmaları istenmiştir. Öğretmenlerin kendilerine
yöneltilen görüşme sorularına verdikleri yanıtlar ve gözlem rubriği ile elde edilen
veriler tümevarımsal içerik analizi yaklaşımıyla analiz edilmiştir. Verilerin analiz
edilmesi sürecinde tema ve kavramsal kategoriler oluşturulmuştur. Ardından sürekli
karşılaştırma yöntemi ile öğretmenlerin kavramsallaştırmaları arasında kıyaslama
yapılarak özetlenmiştir. Analiz sonucunda katılımcı öğretmenlerin fen öğretimine
yönelik bulgulara ve sonuçlara ulaşılmıştır. Araştırmanın son kısmında çocuklara
ölçek uygulanmış ve fen motivasyonları analiz edilmiştir.
Araştırmada ulaşılan ilk sonuç, okul öncesi öğretmenlerinin fen öğretimi
konusunda sahip oldukları bilgileri, sınıftaki fen öğretimi uygulamalarına yeterince
viii
yansıtamadıklarıdır. Katılımcı öğretmenlerin, fen öğretiminde farklı yaklaşımları
benimsedikleri ancak uygulama sırasında geleneksel öğrenme yöntemlerini
uyguladıkları tespit edilmiştir. Bununla birlikte katılımcı öğretmenlerin fen öğretim
uygulamaları, materyal yetersizliği, müfredat bilgisi eksikliği, okulun fiziki şartları
gibi dışsal sınırlılıklardan olumsuz etkilendiği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca katılımcı
öğretmenlerin öğrencilerle kısmen etkileşimli bir öğretim süreci yürüttükleri tespit
edilmiştir. Araştırmada son olarak katılımcı çocukların, fen motivasyonlarının yüksek
olduğu, sınıflar arasında anlamlı bir farklılık bulunmadığı tespit edilmiştir.
Araştırmada ulaşılan bu sonuçlar ilgili alan yazın temelinde ilişkilendirilerek
tartışılmış ve bu doğrultuda öneriler sunulmuştur.
