Abstract:
Günümüzde, plastik malzemeler günlük hayatımızın her alanında
kullanılmaktadır. Faydaları yadsınamaz olsa da plastik malzemelerin yaygın olarak
kullanılması, çevrede birikmelerinin kaçınılmaz sonucuna yol açacaktır. Küresel
plastik üretiminin şu anda yılda 320 milyon tonu aştığı, bunun %40'ından fazlasının
tek kullanımlık ambalaj olarak kullanıldığı ve bunun sonucunda plastik atıklara neden
olduğu tahmin edilmektedir. Buna ek olarak, plastik üretiminin önümüzdeki gelecekte
artmaya devam etmesi ve 2025 yılına kadar üretim seviyelerinin iki katına çıkması
beklenmektedir. Plastik atıkların küçük bir bölümünün geri dönüşümle ortadan
kaldırılmasına rağmen, çoğu çöplüklerde son bulmakta ve orada parçalanmaları birkaç
yüz yıl sürebilmektedir. Mikroplastikler, en büyük boyut ölçüsü 5 mm veya daha az
olan plastik parçacıklar; nanoplastikler de en uzun boyutsal ölçüsü 100 nanometre
(nm) veya daha az olan plastik parçacıklar olarak tanımlanmaktadır. Birincil mikro ve nanoplastikler, belirtilen boyut aralığında üretilen plastik maddelerdir. İkincil
mikro- ve nanoplastikler ise daha büyük plastik parçaların bozulması ve
parçalanmasının sonucunda ortaya çıkan parçacıklardır. Bu çalışmada İstanbul
kıyılarından toplanan midyelerde mikroplastik kirlilik düzeylerinin değerlendirilmesi
amaçlanmaktadır. Midye örnekleri İstanbul'un Sarıyer ilçesinde bulunan midye satış
yerlerinden alınmıştır. Numune baz muamelesi için %10 KOH protokolü
kullanılmıştır. Elde edilen mikroplastiklerin polimer türü ATR FTIR yöntemi
kullanarak doğrulanmıştır. Analiz edilen 30 alt-numuneden 22’si (%73,33)
mikroplastik içerdiği ıspatlanmıştır. 30 alt-numunede toplam 60 mikroplastik tespit
edilmiştir. Midye gram başına mikroplastik kirlilik düzeyi 0,13 parçacık, adet başına
ise 0,5 parçacık olarak hesaplanmıştır. En yaygın saptanan mikroplastik polimer türü
poliamit (PA) %38,33 olmuştur. Filmler (%43,33) en çok rastlanan mikroplastik şekli,
<1000 μm en çok rastlanan boyut grubu olduğu bulunmuştur. Bu çalışma sonuçları
İstanbul Boğazı'nda mikroplastik kontaminasyonunun yaygın olduğunu
doğrulamaktadır. Bu çalışmada elde edilen sonuçlar çok yüksek olmasa da dünya
çapında sürekli artan plastik üretimi ve kirlilik seviyeleri göz önünde
bulundurulduğunda, durumun gelecekte daha da kötü olabileceğine inanılmaktadır
