Abstract:
İnsanoğlunun Dünya üzerinde ki varlığı ile birlikte barınma ve korunma
kavramlarıda ortaya çıkmıştır. Temel ihtiyaçlardan biri olan barınma kavramı
insanoğlunun çevresini ve doğayı anlaması ve mücadelesi ile birlikte farklı formlara
evrilmiştir. İnsanların doğa ile mücadele edemeyeceğini anladığı andan itibarende
doğa ile uyumlu yerleşimler ortaya çıkmaya başlamıştır. Çevresi ile ilişkili ve uyumlu
yerleşimlerin uzun vadade kalıcı ve barınma ihtiyacını karşılayıcı olduğunu gören
atalarımız bu andan itibaren önceki atalarınında bilgi birikimleri ile katmanlı bir
şekilde yerleşimlerini yaratmaya başlamıştır. Çevresel verilerin ışığında yapılar inşa
edilmiştir.
Yerleşimlerin ve yapıların oluşumunda ki en önemli çevresel veri topoğrafyadır.
Bunun yanında yerleşimlerin oluşmasında bölgenin iklimi, su kaynakları, rüzgâr yönü
ve bitki örtüsünün de önemi büyüktür. Yukarıda açıklanan coğrafi özellikler
insanoğlunun Dünya ile tanıştığı dönemlerde yerleşimlerin şekillenmesinde önemli rol
oynamıştır. İnsanların yerleşimler kurup kültürlerini geliştirmelerinin ardından ise
yerleşimlerin şekillenmesinde sosyal yapı, dini inançlar, aile yapısı ve ekonomi gibi
girdiler de etkisini göstermeye başlamıştır. Bu çalışmada konut ve topoğrafya ilişkisi
seçilen iki alan üzerinden irdelenecektir. Çalışma altı ana bölümden oluşmaktadır.
Birinci bölümde araştırmanın amacı, kapsamı ve yöntemi açıklanmıştır.
İkinci bölümde geleneksel konut oluşumunu etkileyen faktörler iki ana başlık
olarak detaylandırılmış fiziki etkiler ve sosyo-ekonomik faktörlerin konut oluşumunda
ki etkileri açıklanmıştır.
Üçüncü bölümde incelenen alanlardan ilki olan Hizan ili ve Uzuntaş Köyü’nün
tarihi, demografik yapısı, sosyal yapısı, coğrafi özellikleri ve ekonomik yapısı
irdelenerek planlar ve çizimler üzerinden detaylandırılarak açıklanmıştır.
viii
Dördüncü bölümde incelenen alanlardan ikincisi olan İran’ nın Gilan Eyaletin
de bulunan Masuleh Köyü’nün tarihi, demografik yapısı, sosyal yapısı, coğrafi
özellikleri ve ekonomik yapısı irdelenerek planlar ve çizimler üzerinden
detaylandırılarak açıklanmıştır.
Beşinci bölümde iki alan ile ilgili değerlendirme ve karşılaştırmalar yapılmıştır.
Altıncı bölümde sonuç olarak konut oluşumunda topoğrafya ve çevresel etkilerin
önemi açıklanmıştır.
