Abstract:
Bu araştırma Bitlis ilinde yaşayan 19-64 yaş arasındaki bireylerin demografik
bilgileri, Covid-19 geçirme durumları, besin tüketim sıklıkları ve miktarları, besinler
ve miktarları, makro-mikro besin ögeleri alım düzeyleri, ağırlık yönetimi için tercih
ettikleri popüler diyetler ve zayıflama yöntemleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi
amaçlanmıştır. Pandemi etkisinin azalmasıyla katılımcı bireylerin ağırlık yönetimi
sağlamak için diyet polikliniğine/diyetisyene başvururken bazıları ise güvenilir
olmayan kaynaklardan edindiği popüler diyetleri ve bireysel zayıflama yöntemlerini
uygulamayı tercih etmiştir.
Araştırma, Temmuz 2022-Ocak 2023 tarihleri arasında Bitlis’te bulunan 19-64
yaş arasındaki yetişkinler ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya 197 kadın, 188 erkek
birey olmak üzere toplam 385 kişi katılmıştır. Çalışmaya katılan bireylerin genel
bilgilerini (yaş, vücut ağırlığı, boy uzunluğu, cinsiyet vs.) ve beslenme alışkanlıklarını
saptayabilmek amacıyla 32 sorudan oluşan sosyodemografik form ve günlük besin
ögesi alımlarını saptayabilmek amacıyla 24 Saatlik Besin Tüketim Kaydı
kullanılmıştır. Elde edilen verileri değerlendirmek amacıyla SPPS 25.0 istatistik paket
programı ve 24 saatlik besin tüketim kaydının değerlendirilmesi ve alınan besin
ögelerinin saptanması için Beslenme Bilgi Sistemi (BeBiS) programı kullanılmıştır
Çalışmaya katılan kişilerin %52,2’sinin Covid-19 virüsüne yakalandığı,
%57,6’sının pandemi sürecinde vücut ağırlığında artış olduğu, bu süreçte %38,7’sinin
kaygı durumunun kötü olduğu belirlenmiştir. Bunun yanısıra çalışmaya katılan
bireylerin %36,4’ünün uyku düzeninin kötüleştiği, %65,4’ünün fiziksel aktivitesinin
azaldığı, %34,5’inin fast-food tüketiminin arttığı ve %33,2’sinin hazır yiyecek
tüketimini arttığı tespit edilmiştir.
vii
Pandemi sürecinde vücut ağırlığını azaltmak amacıyla bireylerin %30,2’sinin
bireysel zayıflama yöntemlerini (diyet hapı, zayıflama çayı vb.) uyguladığı,
%39,6’sının diyet polikliniğine/diyetisyene gittiği, %30,2’sinin bazı popüler diyetleri
uyguladığı belirlenmiştir.
Yaptığımız araştırmada elde ettiğimiz verilere göre pandemi döneminde ağırlık
artışı sonucu vücut ağırlığını azaltmak isteyen kişiler bazı popüler diyetlerden olan
Açlık diyeti, Karatay diyeti ve Dukan diyetini daha yoğun olarak tercih etmişlerdir.
Kullandığınız yöntemlerle vücut ağırlığınız düştü mü sorusuna hayır yanıtını
veren bireylerin %50,6’sının bireysel zayıflama yöntemlerini tercih ettiği
gözlenmiştir.
Sonuç olarak Bitlis’te yaşayan 19-64 yaş arası bireylerin pandemide yaşanan
süreçten etkilendiği görülmüştür. Aynı zamanda evde kalma durumu, yasaklardan
ötürü oluşan hareketsiz yaşam, kaygı durum bozukluğu, uyku düzeni bozukluğu, hazır
paketli yiyecek tüketimi ile beraber çoğunluğunun vücut ağırlığında artış olduğu,
vücut ağırlığının azalmasını isteyen bireylerin ise zayıflamak için diyet
polikliniğine/diyetisyene, bazı popüler diyetlere ve bazı bireysel zayıflama
yöntemlerine başvurdukları ortaya çıkmıştır.
