KURAMDAN UYGULAMAYA: SOSYAL ÇALIŞMACILARIN KURAMSAL BİLGİYİ KULLANMA DURUMLARI

Abstract

Kuramsal bilgi, profesyonel ve etik değerlere bağlı bilimsel uygulama gerçekleştirmede sosyal çalışmacılar için rehber niteliğindedir. Kuramla uygulama birlikteliğinin sağlanması ve kuram bilgisinin uygulamaya aktarımı öteden beri sosyal hizmetin temel tartışma konuları arasında yer almıştır. Bu tartışmaların odak noktasını ise sosyal hizmetin uygulamaya bağlı deneyim, sezgi, beceri yönü ve bilim yönü arasındaki ilişkiler oluşturmaktadır. Sosyal hizmet, literatürde çoğu zaman bilim; deneyim ve sezgiye başvurma açısından da sanat olarak görülmektedir. Sosyal hizmetin doğa bilimlerinde olduğu gibi sayısallaştırılabilen kesin bir yönteme dayanmaması, bilimsel yönünün uygulanmasını hassas bir süreç haline getirmektedir. Bilimsel bir çerçeve sunan kuramların sosyal hizmetin becerileri ile harmanlanarak uygulanması noktasında ise bazı sınırlılıklar olduğu literatürde ele alınan ve tartışılan konular arasındadır. Bu çalışma; İstanbul’da kamu kurumları, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarında (STK) çalışan 20 sosyal çalışmacının uygulamada kuramsal bilgi kullanımları ve bunu etkileyen koşulları irdelemektedir. Çalışma sonunda elde edilen bulgular kuram kullanımının sosyal çalışmacının ilgisi, çalışılan alan, kurumsal yapı, yöneticiler, müracaatçı kitlesi ve yoğunluğu, deneyim süresi, bürokrasi ve yönetsel koşullar zemininde şekillendiğini ortaya koymaktadır. Buna göre sosyal çalışmacılar en sık güçlendirme, ekolojik yaklaşım ve sistem kuramını kullanmakta, hızlı ve sonuç odaklı çalışma koşulları kuramsal bilgi kullanımını sınırlamaktadır. Bulgular, sosyal çalışmacıların kuramsal bilgiyi çoğunlukla içselleştirmiş bir şekilde farkında olmadan kullandıklarına; az sayıda sosyal çalışmacınınsa kuramsal bilgiyi farkındalıkla bilinçli bir tercih olarak uygulamada kullandıklarına işaret etmektedir