2010-2017 DÖNEMĠ TÜRKĠYE’DE ENFLASYONUN GELĠġĠMĠ ve ENFLASYONU ETKĠLEYEN FAKTÖRLERĠN ĠNCELENMESĠ

Abstract

Bu çalıĢmanın amacı; Türkiye‟de enflasyon oranı, para arzı, petrol fiyatları, döviz kuru, bütçe açıkları ve bireysel kredilerin birbirleri üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Türkiye ekonomisinde enflasyonun uzun yıllardır devam eden kronik bir problem olması nedeniyle enflasyonu etkileyen belli baĢlı faktörler bir dizi incelemeye alınmıĢtır. Ele alınan veriler birkaç farklı testten geçtikten sonra sonuçlar incelenmiĢ ve enflasyonu etkileyen veya enflasyonun etkilemiĢ olduğu faktörler arasındaki bağ açıklanmıĢtır. Aynı zamanda faktörlerin birbiri ile iliĢkisi söz konusu ise bunlar da ayrıca belirtilmiĢtir. Bu süreçle aralarındaki bağın tek yönlü veya karĢılıklı olduğu sonuçları enflasyonun açıklanmasına yardımcı olmuĢtur. AraĢtırmada 2010:01-2017:12 yıllarına ait aylık veriler kullanılarak enflasyon oranı, para arzı, petrol fiyatları, döviz kuru, bütçe açıkları ve bireysel krediler aralarındaki nedenselliğin tespiti için ilk olarak GeliĢmiĢ Dickey-Fuller (ADF) ve Phillips-Perron (PP) birim kök testi, Johansen eĢbütünleme testi ve Granger nedensellik testi yapılmıĢtır. Birim kök testine göre ele alınan değiĢkenler durağan çıkmıĢtır. Johansen eĢbütünleĢme testine göre, değiĢkenler uzun dönemde birbirlerini etkilemektedir. Granger nedensellik testine göre enflasyon oranı ile petrol fiyatları arasında çift yönlü bir iliĢki, bireysel krediler ile tek yönlü bir iliĢki olduğu görülmüĢtür. Döviz kuru ile enflasyon arasında da tek yönlü bir iliĢki olduğu tespit edilmiĢtir. Faktörlerin kendi aralarındaki iliĢkilerde ise, döviz kuru ile para arzı çift yönlü bir iliĢki düzeyine sahiptir. Bireysel krediler ile döviz kuru arasında da tek yönlü bir iliĢki görülmektedir. Para arzının ise, enflasyon oranı ile petrol fiyatları arasındaki iliĢkisi de tek yönlüdür. Bütçe açığının tek yönlü olarak sadece para arzı ile iliĢkisi söz konusudur. ÇalıĢmanın sonucunda ele alınan dönemlerde değiĢkenler arasında en güçlü iliĢkinin para arzı ile enflasyon oranı arasında olduğu görülmektedir.