METAL VE PLASTİK KARIŞIMINDAN OLUŞAN KABLOLARIN GERİ DÖNÜŞÜM PROSESLERİNDE YAŞANAN TEHLİKELERİN AZALTILMASI ÜZERİNE ÖNERİLER

Abstract

Dünyada elektriğin enerji kaynağı olarak kullanılmaya başlaması ile birlikte endüstrinin gelişmesi hızlanmış, insanların yaşam kalitesi artmıştır. Bu durumu etkileyen en önemli faktör ise, santrallerde (Termik(Doğalgaz, Kömür),Hidroelektrik, vb.) üretilen elektriğin sanayi sitelerine, konut alanlarına ve diğer alanlara kablolar aracılığı ile iletilebilmiş olmasıdır. Ülkemizde de yaklaşık 50 yıllık üretim süreci olan genelde “kablo” olarak bilinen kompozit yapılı bir mamuldür. Kullanım alanları sürekli olarak genişlemekte ve artmaktadır. Bu durumu etkileyen en önemli faktör kompozit yapıdaki kablonun üretiminde kullanılan makine proseslerinin gelişmiş olmasıdır. Ülkemizde kabloların kullanım alanları çok geniş bir alanı kapsamaktadır. Otomotiv üreticileri, elektrikli alet ve elektronik cihaz üreticileri, İnşaat sektörü, Uçak ve Uzay bilimlerinde, İletişim (internet, radyo, televizyon,) ve vb. alanlarda artarak kullanılmaktadır. Bu tür malzemelerin çevreye genel de “negatif” olarak kabul edilen etkilerini kontrol altında tutulabilmek amacıyla, yasa koyucu tarafından ilk yasal zorunluklar (4/3/1991 20814 sayılı “Katı Atık Kontrolü Yönetmeliği”; Daha sonra 14/3/2005 25755 sayılı “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ve 5/7/2008 26927 sayılı “Atık Yönetimi Genel Esasları İlgili Yönetmelik” ) getirilmiştir. Ayrıca 2/4/2015 29314 sayılı “Atık Yönetim Yönetmeliği” bu yönetmeliklerin yerini almıştır. Bu gelişmeler çerçevesinde “Atık Bakır Kablo Geri Dönüşüm Sektörü” olumlu etkilenmiş ve bu konuda yeni sorumluluklar üstlenmiştir. Bu çalışmada, “Atık Plastik Bakır Kablo Geri Dönüşüm” işi yapan işyerlerinde kullanılmakta olan “Plastik ve Bakırı Ayrıştıran Makinalarda” makinelerin imalatlarından, kullanımlarından ve bakımından kaynaklı tehlikeler araştırılmış bazı çözüm önerilerinde bulunulmuştur. Risk değerlendirmeleri; PHA ve HRN risk analizi metotlarıyla karşılaştırmalı olarak yapılmıştır. Tespit edilen riskler; “Makine Emniyeti Yönetmeliği” ve “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları yönetmeliği”, Emniyet Standardı TS EN ISO 12100:2010, Elektriksel tedbirlerle ilgili TS EN 13849, kapsamında analiz edilmiştir.