GÖLGE OYUNU VE KOCAELİ ŞEHİR TİYATROSU REPERTUARININ SON 20 YILINDA YAPILAN SAHNE PERFORMASLARINDA KULLANILAN GÖLGE OYUNUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Araştırma; gölge oyununun tiyatro sanatı ile sahne üzerinde kurduğu ilişkiyi, tiyatro sahnelemelerinde gölge oyunu kullanımından çıkan sonuçları, günümüz tiyatrosu açısından faydalarını, olumsuz yanlarını, bu birlikteliği kullanan yönetmenlerin; hangi teknikleri; hangi amaçlarla kullandığını, kullanılan performanslarda atmosfere olan katkısını, oyuncu, yönetmen, aksiyon adına yeni olanaklarını, bu kullanımın oyuncuyu arka planda bırakma olasılığını, bu yöntemi kullanan sanatçıların; gelecekte de bu kullanıma başvurma isteklerini, oyun metninin aktarımına katkısını, birlikteliğin olumlu ve olumsuz yönlerini saptamak için yapılacak araştırmalarda; bu birlikteliği deneyimlemiş; yönetmen, oyuncu, koreograf ve tasarımcı görüşlerine yer verilerek; birliktelikten doğabilecek sorunsalları; farklı araştırmacıların konuya ilişkin görüşleri ile; karşılaştırmalı olarak değerlendirerek; gölge oyununun tiyatro performanslarındaki kullanımı ve etkileşimlerini açıklama amacı taşımaktadır. Araştırmanın bu amacı doğrultusunda; gölge oyununun tarihsel gelişimi ve içinde barındırdığı teknikler, farklı disiplinler ile olan bağı literatürdeki bilgiler ile desteklenmekle beraber; tiyatro performanslarında; gölge oyunu unsurları barındıran gösterim örneklerine yer verilmektedir. Bu örnekleri takiben araştırma; Hindistan, Çin, Endonezya, Tayvan, Tayland, Kamboçya, Mısır, Türkiye, Yunanistan, İngiltere, Fransa, Almanya, Çek Cumhuriyeti, Brezilya, Amerika gibi ülkeler özelinde; gölge oyununun tarihsel gelişimi, farklı disiplinlere olan etkisi ve tiyatro performanslarında gölge oyunu kullanımına yer açmış yönetmenlerin; bu kullanıma başvurdukları tiyatro sahnelemelerinde; nasıl kullanıldığı ile ilgili görsel ve açıklamalara yer verilmektedir. Araştırmanın sorunsallarını açıklayabilmek ve sınırlılık getirmek maksadıyla; örneklem; ödenekli tiyatrolar arasında yer alan; Kocaeli Şehir Tiyatrosu’nun; son 20 yılı repertuarında; gölge oyunu kullanılan tiyatro performansları seçilmiştir. Yapılacak görüşmeler ve konuya ilişkin literatür bilgileri; görüşmelerin yapıldığı sanatçı yapımları göz önüne alınarak, bu yapımlara ait performanslarda gölge oyunu unsurlarını ne şekilde barındırdıkları, bu birliktelik ile olan bağları, ortaya çıkan etkileşimleri örneklemi oluşturan performanslar üzerinden ve bu performanslarda yer alan sanatçılarla yapılacak görüşmeler çerçevesinde elde edilen bulgular doğrultusunda; farklı akademisyenlerin; konuya ilişkin, benzer görüşlerine yer verilerek değerlendirilecektir. Araştırmanın son bölümünde yer alan; Kocaeli Şehir Tiyatrosu’nun, gölge oyunu unsurları barındıran performansları üzerinden; bu performanslarda yer alan sanatçıların görüşlerinden elde edilen bulgular ile farklı araştırmacıların konuya ilişkin görüşlerinin; karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesinden, ortaya çıkan; gölge oyunu unsurları ile tiyatro birlikteliğinin varlık nedenleri ve sonuçlarının, gölge oyunu sanatının gelişmesi yolunda; farklı araştırmalara kaynak oluşturması özelliğini barındırdığından; bu çalışma önem arz etmektedir.