SULUKULE KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJESİNDE MİMARİ ÖZELİKLER

Abstract

Dünyada pek çok kentin ortak sorunlarından biri, eskimiş, günün ihtiyaçlarını karşılamayan, güvenliğini kaybeden ve afet zararlarının riski altında olan tarihi kent merkezlerinin yarattığı çöküntü bölgeler ve onların fiziksel, sosyal ve ekonomik bakımlarından iyileştirilmesi ve tarihi ve kültürel değerlerinin korunmasıdır. İstanbul’da korunması gereken bölgelerden birisi tarihi yarım adasında bulunan Neslişah ve Hatiçe Sultan (Sulukule) mahallesidir. Bölge kentsel dönüşüm projesiyle yakın zamanlarda değiştirilmiştir. Bu çalışmada Sulukule bölgesinde büyük ölçekte değişimler sırasında eski mahallenin tarihi, fiziksel, kültürel, ekonomi ve sosyal değerleri önemli olarak kentsel dönüşüm, kentsel yenileme tanımları, türlerini ve uygulama yöntemlerini açıklayip konuya hazırlık yapılmıştır; Dünya üzerinden İtalya’da Alberobello, Almanya’da Nürenberg, Bosna hersek’de mostar ve Türkiye’den Safranbolu kentleri Sulukule değişimine benzer örnekleri olarak ele alıp incelenmiştir; bölgenin tarihçesini, içinde yaşayan romanlar, eski ve dönüşüm sonrası mevuct durumunu analiz edip yeni yapılan projede tarihi, sosyal, ekonomi ve kültürel değerlerin kayıpları belirtilmiştir. Eski mahallenin dönüştüğü zaman etrafındaki mahalleler ile tamamen bağımsız, mahalle ölçeğinde bir dönüşüm yapılması belirtilmiştir. Fiziksel bakımından eski mahallenin mimari özelliklerini analiz edip yenileme projesi ile karşılaştırıp, yeni mahallenin tasarım ve malzeme bakımından İstanbul tarihi yarım adası içersinde, karasurların bitişiğinde uyumsuz şekilde uygulanmaması açıklanmıştır; Yanlış politikalar sonucunda ekonomik bakımından bölgede yaşayan dargelirli sakinlerin kendi evlerinden yeni pahalı villa formu evlere taşındıkları sürecinde borçlandırılıp bir çoğu yeni mahalleye yerleşememiş ve roman halkının toplandığı bir mahalle sakinleri farklı yerlere dağılmış ve sosyal ve ekültürel bakımından dışsılandırılmış duruma getirtirilmişler.