Abstract:
İnsanoğlunun sanayileşme ve teknolojiyi kullanmasıyla birlikte birçok çevre sorunu
ortaya çıkmıştır. Sanayileşme aşırı üretimin yanında tüketimi de getirmiştir. Artan
tüketimle beraber ihtiyaç fazlası üretimin de artması, atıkların fazlalaşmasına sebep
olmuştur. Büyük çoğunluğunu ambalaj atıklarının oluşturduğu bu atıkların, birçoğu
doğaya zarar vermekte ve yok olması yüzyıllar sürmektedir. Günümüzde bu atık
probleminin önüne geçmek ve aynı zamanda çevre sağlığını en iyi duruma
getirebilmek için sürdürülebilirlik kavramı ortaya atılmıştır. Bu araştırmanın konusu
olarak seçilen sürdürülebilir tüketim, doğal kaynakları tasarruflu ve bilinçli bir şekilde
kullanarak gelecek nesillere daha iyi bir çevre bırakmak ve atık ambalajların tekrar
tekrar kullanımını sağlamaktadır. Bu dönüşümün en verimli halde kullanılması,
sürdürülebilir ambalaj tasarımı ile gerçekleşir. Sürdürülebilir ambalaj tasarımı, çevre
bilinci için etkili bir yöntem olmuştur.
Bu çalışmada sürdürülebilirlik, tüketim, geri dönüşüm, yeniden kullanım ve çevre
bilinci konuları üzerine araştırma yapmak çalışmanın hedefini oluşturmaktadır.
Araştırmanın amacı; sürdürülebilir ambalaj tasarımlarını analiz ederek atıkların
azaltılmasını sağlayıp, sağlamadığını incelemektir.
Bu çalışma; çevreye duyarlı ambalajların üretilmesi konusunda farkındalığı artırması
yönünden önemlidir.
Bu çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden
literatür taraması ve görsel analiz yöntemlerinden çalışma boyunca yararlanılmıştır.
Günümüzde üretilen çevre dostu ambalajlar ve uygulamalar analiz edilmiştir.
Araştırmanın bulgularında, yenilenebilir bitkisel kaynaklı malzemelerden üretim
yapılmasının sürdürülebilir gelişimi sağladığı, ambalaj tasarımlarına kazandırılan
işlevsellik ile ambalajın geri dönüştürülmesine gerek duyulmadan, başka bir şekilde
de kullanılması imkanı ile sürdürülebilirliğin devam ettiği; yeniden kullanımı mümkün
olan ambalajların uzun bir süre boyunca atığa dönüşmediği için, atıklarda azalma
sağladığı bulgularına ulaşılmıştır. Bu geri kazanımlar ile çevre bilincine büyük bir
katkı sağladığı düşünülen sürdürülebilir ambalaj tasarımları, toplumlarda çevreye karşı
edinmesi gereken hassasiyet dürtüsünü de uyandırır.
Yapılan sürdürülebilir ambalaj tasarımı analizleri sonucunda; araştırmacı tarafından
sürdürülebilir tüketime katkı sağlayabilmesi için organik ham maddelerden üretilmiş
bir sürdürülebilir ambalaj tasarımı ve ürün koruma görevini yerine getirdikten sonra
fotoğraf çerçevesi olarak kullanımına devam edilebilen bir sürdürülebilir ambalaj
tasarımı da hazırlanmıştır.
Sonuç olarak tez kapsamında yapılan literatür taramaları ve sürdürülebilir ambalaj
analizleri doğrultusunda yeniden kullanılabilen ambalajların enerji ve hammadde
tasarrufu sağladığı görülmüştür. Konumuz ile ilgili genel ve kapsayıcı bir yaklaşım
ortaya konarak; çevreyi ve doğal kaynaklarımızı korumak adına ambalajların, hem
hammaddesel hem de işlevsel olarak sürdürülebilir şekilde tasarlanması ve ambalaj
atıklarının yüksek oranda dönüşümünü sağlamak için tüketicilerin
bilinçlendirilmesinin önemli olduğu sonucuna varılmıştır