Abstract:
Aile bireylerinin, özellikle ebeveynlerin okul öncesi ve okul çağındaki çocukların
yeme davranışlarının düzenlenmesi ve gelişmesinde önemli rol model oldukları
yapılan çalışmalarda vurgulanmaktadır. Annenin beslenme bilgisinin de çocuklar için
evde hazırlanan besinlerin miktarı ve çeşidini, çocuğun beslenme durumunu
etkileyebileceği belirtilmektedir. Bu çalışmada annelerin duygusal yeme, bilişsel
kısıtlama, kontrolsüz yeme davranışlarının ve beslenme bilgi düzeylerinin çocukların
besin tüketimine olan etkisinin incelenmesi planlanmıştır. Mevcut araştırma Maltepe
Yönder Kolejinde eğitim görmekte olan ve çalışma katılmaya gönüllü 6,5-8 yaş
ilköğretim öğrencileri ve anneleri üzerinde yürütülmüştür. Katılımcılara ait veriler üç
bölümden oluşan anket ile toplanmıştır. Anketin birinci bölümünde demografik
veriler sorgulanırken, ikinci bölümde annelerin yeme davranışlarını saptamak amacı
ile üç faktörlü beslenme anketi (TFEQ-Tr21), üçüncü bölümde ise beslenme bilgi
düzeyini ölçmek için yetişkin beslenme düzeyi ölçeği (YETBİD) kullanılmıştır.
Çocukların besin tüketim kayıtları BeBİS 8.1 programında analiz edilmiştir. TFEQ Tr21’e göre annelerin bilişsel kısıtlama (BK) puanı, duygusal yeme (DY) ve
kontrolsüz yeme (KY) puanlarına göre yüksek bulunmuştur bununla birlikte annenin
duygusal yeme puanı ile BKİ’si arasında pozitif korelasyon olduğu saptanmıştır
(p<0,05). Annelerin YETBİD puanları ile çocuklarının lif tüketimleri
karşılaştırıldığında YETBİD besin tercihi puanı yüksek olan annelerin çocuklarının
lif tüketimlerinin yeterli olmadığı görülmüştür (p<0,05). Beslenme davranışı
yönünden bilişsel kısıtlamanın yüksek olduğu çalışma grubumuzda, beslenme
davranış grupları (bilişsel kısıtlma, duygusal ve kontrolsüz yeme) ile çocukların
besin öğelerini tüketimlerinin yeterliliği arasında bir ilişki görülmemiştir. Bununla
birlikte annelerin YETBİD besin tercihi puanı ile çocuklarının karbonhidrat alımı,
B6 vitamini, potasyum, magnezyum, demir minerali ve omega-6 alımları arasında
negatif, protein tüketimleri açısından ise pozitif yönde istatistiksel anlamlılık
saptanmıştır (p<0,05). Bu sonuç annelerin besin tercihlerini doğru yapmalarına
rağmen çocukların bu konuda kendilerine ait besin seçimleri, arkadaş, çevre gibi
olası parametreden daha fazla etkilenmiş olabilecekleri şeklinde yorumlanmıştır.
Bununla birlikte protein tüketimi açısından değerlendirildiğinde ise annelerin
büyüme ve gelişme çağında çocuklarının beslenmesinde en fazla dikkat ettikleri
besin ögesinin protein olduğu düşünülmüştür. Çocukların sosyalleşmeye yeni
başladıkları bu dönemde beslenme alışkanlıkları pek çok parametreden etkileniyor
olabilir ve bunun daha iyi anlaşılabilmesi için okul, aile ve arkadaş çevresini
kapsayan çalışmalar bu konuda daha aydınlatıcı olabilir.