Abstract:
İş hayatında faal olarak çalışanları etkileyen birçok etken
bulunmaktadır. Bu etkenlerden işyerinde yıldırma, iş doyumu ve algılanan
sosyal destek her örgütte görev yapan bireyler üzerinde etkili olmaktadır.
Okullarda görev yapan öğretmenler de zaman zaman etkileşimde
bulundukları insanların kasıtlı, sistemli olumsuz davranışlarına maruz
kalmaktadırlar. Okullarda yıldırmaya maruz kalan öğretmenlerin, üretkenlik
ve yaratıcılık yeteneklerinin olumsuz etkilendiği, mağdur öğretmenlerin
işlerine yoğunlaşamadıkları düşünülmekte ayrıca yıldırma sonrasında
öğretmenler, sağlık sorunları, ekonomik ve sosyal sorunlarla karşı karşıya
kalabilmektedirler. Bu araştırmada birçok araştırmaya konu olan yıldırma,
sosyal destek algısı ve iş doyumu kavramları aynı çerçevede ele alınmış
olup, aralarındaki ilişkinin bulunup bulunmadığı araştırmanın amacını
oluşturmaktadır. Araştırma tarama modelindedir. Araştırma evrenini, 2013-
2014 eğitim-öğretim yılında MEB’e bağlı ve İstanbul ilinde bulunan resmi
ilkokullarda görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Örneklem seçiminde
Random yöntemi kullanılmıştır. İlden 30 okul seçilmiş, bu okullarda ulaşılan
580 gönüllü personele anket uygulanmıştır. Bu anketlerden 153 tanesi
geçersiz olduğu için 427 tanesi kullanılmıştır. Bu araştırma için gerekli
verilerin toplanması amacıyla araştırmacı, alan yazını taramış ve yabancı
ülkelerde konu ile ilgili yapılan araştırmaları incelemiştir. Bu inceleme
sonunda, çeşitli kaynaklardan yararlanarak anket şeklinde bir veri toplama
aracı hazırlanmıştır. Araştırmada verileri toplamak için Kişisel Bilgi Formu,
Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, Mobbing Ölçeği, İş Doyum
Ölçeği kullanılmıştır. Bu araştırmanın bağımsız değişkenleri yıldırma
davranışları, sosyal destek algıları ve bağımlı değişkeni iş doyumudur.
Uygulama alanındaki bireylerin anketlere verdiği cevaplar SPSS programı
kullanılarak değerlendirilmiştir. Anketin güvenilirlik düzeyini saptamak amacıyla Cronbach’s Alpha güvenilirlik ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada elde
edilen veriler, araştırmanın amacı doğrultusunda çeşitli istatistik analizler
(Korelâsyon, t testi, ANOVA ) kullanılarak ve konuya ilişkin uzman desteği
alınarak yorumlanmıştır. Bulgular, sosyal destek ile yıldırma davranışı
arasında negatif bir ilişki ortaya çıktığını göstermektedir. İş doyumu ve sosyal
destek arasında pozitif anlamlı bir ilişki vardır. Öğretmenlerin iş doyumlarında
sosyal destek ve yıldırmanın belirleyici rol oynadığı görülmektedir.
