Özet:
Bitkiler ve içerikleri koruma, tatlandırma ve renklendirme amaçlarıyla kullanılmıştır; fakat sadece günümüzde, toplumun üst gelir grubu tarafından yapay katkı maddelerinin terkedilmeye başlanması ile ‘doğal tüketim’ bir eğilim haline gelmiş ve çevre dostu gıda tasarımına başlanmıştır. Buna bağlı olarak, bu çalışma kapsamında incelenen bitkilerin raf ömrünü uzatma, gıdanın toplam kalitesini artırma özelliklerine sahiptir ve sağlığa katkıda bulunan biyo aktif bileşenler içermektedir.
Türkiye, gıda koruma ve tedavi amaçları doğrultusunda yabani veya üretilmiş bitkilerin kullanılması geleneğine sahiptir. Bu çalışmada kullanılan beş Türk baharatı, Konya ve çevresinde kurulmakta olan yerel pazarlardan temin edilmiştir. Bu baharat çeşitlerinden Sumak (Rhus coriaria) ve Zahter (Thymbra spicata) numuneleri doğadan toplanmış olup Kekik (Origanum vulgare), Nane (Mentha spicata) ve Reyhan (Ocimum basilicum) organik yöntemler kullanılarak yetiştirilmiş ve elde edilmiştir.
Baharatın etanol, dimethylsulfoksit ve su ekstrelerinin Escherichia coli ve Staphylococcus aureus üzerine antimikrobiyal aktiviteleri Agar Disk Difüzyon yöntemi ile incelenmiş ve Rhus coriaria, Origanum vulgare ve Thymbra spicata’nın öğütülmüş formlarının ve ham ekstrelerinin güçlü antimikrobiyal aktivite gösterdiği tespit edilmiştir. Antioksidan aktivite değerlendirmesinde (Trolox Eşdeğeri Antioksidan Kapasite) yapılan testlerde Rhus coriaria ve Origanum vulgare’nin en yüksek antioksidan aktiviteye sahip olduğu görülmüş olup bu aktivitenin baharatın fenolik bileşen ve flavonoid miktarıyla ilişkisi toplam fenol ve flavonoid tayinleriyle belirlenmiştir.
Bu çalışmada, bazı baharat çeşitlerinin antimikrobiyal ve antioksidan aktivitelerinin toplam fenol ve flavonoid bileşen miktarıyla ilişkisi ortaya koyulmuştur.
