İSTANBUL’DA SATIŞA SUNULAN DONDURMALARIN LISTERIA MONOCYTOGENES VE ENTEROBACTERIACEAE VARLIĞI YÖNÜNDEN İNCELENMESİ

Abstract

Günümüzde dünya nüfusunun hızla artmasına paralel olarak insanların besin ihtiyaçları da artış göstermiştir. Endüstriyel üretimin gelişmesi ile birlikte hazır gıda tüketimine olan rağbet artmıştır. Fakat tüketimi fazlalaşmış olan hazır gıdalardaki gıda kaynaklı enfeksiyonlar halk sağlığını tehdit etmektedir. Bu gıdalardan birisi de özellikle yaz aylarında ilgi gören dondurmadır. Patojen grubunda olan Listeria monocytogenes ve Enterobacteriaceae spp. dondurmalarda bulunabilen, insan sağlığını tehdit edebilen bakterilerdir. Listeria monocytogenes, doğada yaygın olarak bulunan gıda kaynaklı patojenlerden biridir. Üretim sırasında süte uygulanan pastörizasyon işlemi sayesinde Listeria monocytogenes inhibe edilebilmektedir. Gıdalarda bulunması halinde, insanlarda ve bazı hayvanlarda listeriozise neden olmaktadır. Listeriozis ise ilerlemiş olgularda menenjit, septisemi ve spontan abortus ile sonuçlanmıştır. Enterobacteriaceae spp., insan ve hayvan gastrointestinal sistem florasının bileşenlerindendir. İnsanlarda septisemi, üriner sistem enfeksiyonları, kolesistit, yara enfeksiyonları, gastroenterit, menenjit gibi sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Bu çalışmada; İstanbul piyasasında satışa sunulan farklı firmalara ait dondurmalarda üretimden satışa kadar olan süreçte kontaminasyon ve çeşitli bulaşmalar ile oluşabilen Listeria monocytogenes ve Enterobacteriaceae spp. miktarları VITEK-MS ve Real-time PCR cihazları kullanılarak tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar Türk Gıda Kodeksi’nde belirlenmiş olan değerler ile karşılaştırılmıştır. Tespit edilen Listeria monocytogenes ve Enterobacteriaceae spp’nın ise gıda güvenliği ve halk sağlığı açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Enterobactericeae spp. tespiti için doğrulama metodu ile bakteri saptanması yapılmıştır. Paralel olarak çalışılan 70 adet numunenin 35 adedinde Enterobactericeae spp. şüpheli izolat tespit edilmiştir. Bunlardan ise toplamda 20 tanesi Türk Gıda Kodeksi’nin belirlemiş olduğu limite uygun değildir. Bulunan değerler ise; 300-66000 kob/g aralığındadır. Ambalajlı dondurmalarda 3x102-23x102 kob/g Enterobactericeae Spp. tesbit edilmiştir. Açık satılan dondurmalarda 31x10166x103 kob/g Enterobactericeae Spp. tesbit edilmiştir. MALDI-TOF MS prensibiyle çalışan VİTEK-MS ile tiplendirilmesi yapılmış olan 20 örneğin, 7 tanesinde hem Enterobacter cloacae hem de Enterobacter asburiae türlerine rastlanmıştır. 1 tanesinde ise; Klebsiella pneumoniae türüne rastlanmıştır. Listeria monocytogenes tespiti için ise; tiplendirme sonuçlarına göre paralel çalışılmış olan 70 adet örnekte hiç L. monocytogenes tanımlanmamış olup; Real-time PCR kiti prosedürü takip edilerek yapılan analizde izolatların hiç birinin L. monocytogenes olmadığı teyit edilmiştir. Ancak, 1 adet E. faecalis ve 1 adet L. innocua belirlenmiştir. Bu çalışmada; halkın günlük hayatta tüketmekte olduğu bazı dondurmalarda Enterobacteriaceae spp. ve Listeria monocytogenes içeriğinin, Türk Gıda Kodeksi’nin belirlemiş olduğu standartlara uygun olmadığı tespit edilmiştir. Bu durumun halk sağlığını tehdit edebileceği saptanmıştır.