Abstract:
Ġnsanoğlu varoluĢundan bu yana koku, tat, besine ek olarak bitkileri eklediği
zamandan itibaren sadece insanların beslenmesinden ziyade insanoğlunun temel
ihtiyaçlarından barınma, yakacak, ilaç olarak da bitkilerden yararlanılmıĢtır. BaĢta
gıda sektörü olmak üzere endüstriyel diğer üretim yapılan üretici firmalar tarafından
tüketicilerine ulaĢma zaman ve sürecinin uzun olma ihtimalinden dolayı ürünlerin
bekleme süresince oksidasyona yani bozulmaya karĢı antioksidan kullanım etkisi
önemli derecede artmıĢtır. Bu kapsamda PeryavĢan (Teucrium Capitatum) farklı
gramajlarda ve farklı oranlarda çözücü hazırlanarak bitkiden ekstrakt elde edilerek
total antioksidan aktivite, toplam fenolik bileĢik, antimikrobiyal aktivite ve enzim
inhibisyonu etkilerinin, hammadde analizlerinin araĢtırılması çalıĢmamızın amacını
oluĢturmaktadır. Teucrium Capitatum bitkisinin çeĢitli solvent ekstraksiyonlarının
(Hacimce %50‗lik çeĢitli solventler: metanol-etanol, etanol-su, metanol-su ve
hacimce %100‘lük metanol-etanol-su) solventleri hazırlanarak GümüĢhane‘den
getirilen bitki materyalinin antioksidan etkisi sağlayan fenolik içerik miktarı patojen
mikroorganizmalara karĢı antimikrobiyal aktivite, enzim inhibisyon özellikleri
incelenmiĢtir. Bitkinin fenolik bileĢik içeriğinin belirlenmesi ve yüksek antioksidan
aktivite göstermesinin sağlanması, ekstrakt elde edilmesi için kullanılacak olan
çözücünün oran ve miktarının, bitki yapısı ve kimyasal içeriğinin faktörlerin önemli
etkileri olduğunu göstermiĢtir. Teucrium Capitatum bitkisinin hazırlanan metanol etanol ekstartının yüksek antioksidan aktiviteye ve yüksek fenolik içeriğine sahip
olduğu gözlemleniĢtir. Genel olarak, bitki ekstraktlarının farklı çözücülerle elde
edilmiĢ örneklerinde bitki gramaj miktarının ekstrakt elde edilirken verimliliği
etkilediğini ona rağmen hazırlanan ektstaktlardan antioksidan aktivite özelliği tespit
edilmiĢtir. Teucrium Capitatum antimikrobiyal aktivite değerlerine bakıldığında beĢ
patojen bakteriye karĢı incelenmiĢ olup antimikrobiyal aktivite gösterdiği
iv
görülmüĢtür. Test edilen bitkilere ait S. aureus, L. monocytogenes, S. typhi, B.
cereus ve E. coli‘ye karĢı antibakteriyal etki gösterdiği belirlenmiĢtir. En yüksek
etkiyi L. monocytogenes‘e göstermiĢ olup en düĢük etkiyi S. typhi‘ye gösterdiği
belirlenmiĢtir. Sonuçları elde edilmesi için antimkrobiyal mikroorganizmaları
üzerinde oluĢan inhibisyon zonları ölçülmüĢtür bitkiye ait antimikrobiyal etki
gözlemlenmiĢtir. Analiz edilecek olan bitkinin protein, kül, nem tayini oranı için
kuru madde ve içeriğinde azot miktarı tespit edilmiĢ enzim beĢ farklı inhibatör
üzerinde deriĢim ölçümleri yapılmıĢtır. Etil asetat ve n-hegzan daha yüksek sonuç
verdiği tespit edilmiĢtir. Bu sonuçlar adı altında yapılan çalıĢma PeryevĢan
(Teucrium Capitatum) tüketimi gıdalarda insan sağlığı açısından takviye edici etki
yaratabileceği gıdaların raf ömrünün uzatmasında önemli bir rol oynayacağı
düĢünülmektedir.
