İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ’NE BAŞVURAN HASTALARIN PULPA TAŞI ORANININ RESTORATIF TEDAVİ, YAŞ VE CİNSIYET İLE İLİŞKİSİNIN KONİK-IŞINLI BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, Türk hastalarından alınan diş örneklerini Konik Işın Bilgisayarlı Tomografi (KİBT) kullanarak değerlendirmektir. Pulpa taşlarının varlığı ile önceden yapılan restoratif tedavi, yaş ve cinsiyet arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Bu çalışma İstanbul Aydın Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nde gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada, CBCT kullanarak Türk popülasyonunda pulpa taşlarının yaygınlığını analiz etmek amaçlanmıştır. Hipotez, restoratif tedavi ile pulpa taşları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir bağlantı olduğu ve aynı zamanda yaş ve cinsiyet ile potansiyel korelasyonları incelemektir. Araştırma için, 2014-2017 yılları arasında İstanbul Aydın Üniversitesi’nde CBCT taraması yapılan toplam 297 hastaya ait 5866 dişin radyografik görüntüleri, Morita 3D Accuitomo 170 cihazı kullanılarak elde edilmiş ve Morita i-Dixel 2.0 programı ile işlenmiştir. Veriler, analiz için IBM SPSS for Windows sürüm 22.0 kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırmaya dahil edilen kriterler, hastaların 18 yaşından büyük olması ve incelenen dişlerde kron restorasyonu veya kanal tedavisi uygulanmamış olmasıdır. Pulpa taşı varlığı açısından değerlendirilecek örnekler, hastanın cinsiyeti, yaş grubu, diş tipi ve daha önce restoratif tedavi görüp görmediğine göre gruplandırılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, incelenen diş örneklerinde pulpa taşı prevalansı %13.7 olarak bulunmuştur. İncelenen dişlerin %9.4’ü restoratif tedavi görmüştür. Yaş gruplarına göre incelendiğinde, 18-40 yaş grubunda %12,4 ve 40 yaş ve üzeri grupta %15,6 oranında pulpa taşı tespit edilmiştir. Tüm diş tipleri için pulpa taşı prevalansı %42 ile en yüksek üst çene büyük azılarda görülürken, bunu %36 ile iii alt çene molar dişler takip etmiştir. Pulpa taşlarının üst çene kesicideki prevalansı %4,7 ve alt çene kesicideki prevalansı %4,6’dır. Restore edilmiş dişlerde pulpa taşlarının prevalansı %13,2 olarak belirlenmiştir. Pulpa taşlarının varlığı restore edilmiş dişlerde restore edilmemiş dişlere göre daha yüksektir. Üst çene büyük azılarda pulpa taşı prevalansı restore edilmiş dişlerde %43,5 iken restore edilmemiş dişlerde %38,8’dir. Alt çene büyük azılarda ise bu oranlar sırasıyla %37,3 ve %32,5’tir. Üst çene kesicide, pulpa taşlarının prevalansı restore edilmiş dişlerde %24,4 ve restore edilmemiş dişlerde %3,7’dir. Alt çene kesicide bu oranlar sırasıyla %20 ve %4,5’tir. Üst çene kanin dişlerde pulpa taşı prevalansı restore edilmiş dişlerde %5,9 iken restore edilmemiş dişlerde %4,5’tir. Alt çene köpek dişlerinde, pulpa taşlarının prevalansı restore edilmiş dişlerde %33,3 ve restore edilmemiş dişlerde %12,5’tir. Son olarak, üst çene küçük azılarda pulpa taşı prevalansı restore edilmiş dişlerde %4,5 ve restore edilmemiş dişlerde %4,1 iken, alt çene küçük azılarda bu oranlar sırasıyla %24,6 ve %12,4’tür. Bulgular, restore edilmiş ve edilmemiş dişlerde pulpa taşlarının varlığı arasında bir ilişki olduğunu ve yaşlanma ile pulpa taşı oluşumu arasında bir ilişki olduğunu göstermektedir. Bu durum, travmanın pulpa taşlarının oluşumunu kolaylaştırabileceğini düşündürmektedir. Çürük varlığı ve restorasyon süreci, zaman içinde pulpa taşlarının oluşumuna yol açabilecek travmatik etkiler taşıyabilir. Bu durum özellikle daha fazla oklüzal basınca maruz kalan, daha zor temizlenen ve diğer dişlere kıyasla daha kısa ömürlü olan azı için geçerlidir. Yaşlanma, travma ve tahriş edici maddelere maruz kalma süresini etkileyebileceğinden, pulpa taşlarının oluşumunda da bir faktör olarak rol oynar.