Abstract:
Bu araştırma özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerin psikolojik dayanıklılık
düzeyleri ve anne baba tutumları arasındaki ilişkinin tipik gelişim gösteren
çocuğa sahip aileler ile karşılaştırılmasını incelemek amacıyla yapılmıştır.
Araştırma, İstanbul ili Ümraniye ilçesinde yaşayan özel gereksinimli çocuğa
sahip ve tipik gelişim gösteren çocuğa sahip 168 anne ve 49 baba olmak üzere
toplam 217 anne ve babanın katılımı ile kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi
kullanılarak yapılmıştır. Bu araştırmada anne ve babaların psikolojik dayanıklılık
düzeylerini saptamak amacıyla Basım ve Çetin (2011) tarafından geliştirilen
“Yetişkinler İçin Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği”; anne ve babaların anne baba
tutumlarını belirmek için de Gülay Ogelman ve Özyürek (2021), geliştirdikleri
“Anne- Baba Tutum Ölçekleri (4-12 Yaş)” ve anne babaların demografik
özelliklerine ilişkin veri elde etmek için araştırmacının oluşturduğu “Demografik
Bilgi Formu” kullanılmıştır. Tüm veriler bilgisayarda SPSS (statistical package
for social sciences) 26 programına kaydedilerek analiz edilmiştir. Elde edilen
verilerin analizinde, “Kolmogorov-Smirnov Testi”, “Independent Sample t Testi”, “Tek yönlü Varyans (Oneway ANOVA)”, “Bonferroni Testi, “Tamhane’s
Testi” kullanılmıştır.
Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, özel gereksinimli çocuğa sahip
ailelerin psikolojik dayanıklılıklarının; cinsiyet, yaş, gelir durumu, çocuk sayısı
ve çocukların tanıları değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermediği
bulunmuştur. Özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerin psikolojik
dayanıklılıklarının; eğitim durumu, çalışma durumu, psikolojik destek alıp
almama ve özel gereksinimli çocuğa sahip olma durumuna göre anlamlı farklılık
gösterdiği bulunmuştur. Tipik gelişim gösteren çocuğa sahip ailelerin psikolojik
iii
dayanıklılığın; cinsiyet, yaş, eğitim durumu, gelir durumu, çocuk sayısı ve
psikolojik destek alıp almama değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermediği
bulunmuştur. Tipik gelişim gösteren çocuğa sahip ailelerin psikolojik
dayanıklılıklarının; çalışma durumlarına göre farklılık gösterdiği bulunmuştur.
Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, özel gereksinimli çocuğa sahip
ailelerin anne baba tutumlarının; cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, gelir durumu ve
çocukların tanıları değişkenine göre anlamlı farklılık göstermediği bulunmuştur.
Özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerin anne baba tutumlarının; çalışma ve özel
gereksinimli çocuğa sahip olma durumu değişkenine göre anlamlı farklılık
gösterdiği bulunmuştur. Tipik gelişim gösteren çocuğa sahip ailelerin anne baba
tutumlarının; yaş, eğitim durumları, çalışma durumları, gelir durumları ve çocuk
sayısı değişkenine göre anlamlı farklılık göstermediği bulunmuştur. Tipik gelişim
gösteren çocuğa sahip ailelerin anne baba tutumlarının; cinsiyet değişkenine göre
anlamlı farklılık gösterdiği bulunmuştur
