İNNİTUSLU HASTALARDA PREFRONTAL İNHİBİSYON MEKANİZMASININ SAKKADOMETRİ İLE DEĞERLENDİRMESİ

Abstract

Tinnitus, herhangi bir dış uyaran yokluğunda bir sesin bilinçli farkındalığı olarak tanımlanmaktadır. Tinnituslu bireylerde ilgisiz uyaran için inhibisyon mekanizması ile ilgili prefrontal korteks fonksiyonlarında farklılık gösterilmiştir. Sakkadometri testi, psikiyatrik hastalıkların, nörodejeneratif hastalıkların, travmatik beyin hasarı, beyin sarsıntısı ve gelişimsel anormalliklerin teşhisinde kullanılan gelişmiş bir okülomotor testtir. Sakkadometri testi inhibisyon mekanizmalarındaki yorulmayı değerlendirebilmektedir. Sakkadometri testi ile değerlendirilen antisakkad görevi, çevresel görsel alanda aniden beliren görsel bir hedefe bakmak için oluşan refleksif hareketi bastırmayı ve bunun yerine istemli motor hareket ile hedefin tersi yönüne bakmayı gerektirmektedir. İlgisiz uyaranı bastırma becerisi yorulma gösteren bir fonksiyondur ve tinnitusun ilgisiz uyaranı bastırma üzerindeki olumsuz etkisi gösterilmiştir. Çalışmamızda tinnitus hastalarında ilgisiz uyaranı bastırma ile ilgili prefrontal korteks fonksiyonlarında literatürde farklılık gösterilmiş olmasından yola çıkılarak tinnituslu gruptan elde edilen veriler tinnitus şikayeti olmayan bireylerin sonuçları ile karşılaştırılmıştır. Sakkadometri testi parametrelerinden yorulma ile ilişkisi olduğu düşünülen sıçrama sayısındaki artışın (test süresinin uzaması) her iki grubun sonuçlarında farklılık gösterip göstermediğini araştırmak amaçlanmıştır. Dahil edilme kriterlerine uygunluğu belirlemek için Saf Ses Odyometri, Tinnitus Engellilik Anketi, Mini Mental Test ve Okülomotor Testler uygulanmış, belirlenen yaş aralığındaki normal işiten ve okülomotor testleri normal olan subjektif kronik tinnituslu bireyler çalışmaya dahil edilmiştir. Antisakkad ve prosakkad alt testleri için hız, doğruluk, latans, genel hata oranı ve yönsel hata oranı parametreleri değerlendirilmiştir. Gruplar arasında istatistiksel anlamlılıklarda normal dağılan v değişkenler için “Bağımsız Örneklemler için T Testi ve normal dağılmayan değişkenler için ise “Mann-Whitney U Testi” istatistiksel yöntem olarak kullanılmıştır. Çalışmamızın sonucunda prosakkad ve antisakkad ölçümlerinde tinnituslu bireylerde daha fazla sıçrama sayısı ile yapılan testte yönsel ve genel hata oranlarında anlamlı derecede artış gözlenmiştir. Latans, hız ve doğruluk parametrelerinde ise anlamlı derecede farklılık gözlenmemiştir. Kontrol grubunda prosakkad ölçümünde daha fazla sıçrama sayısı ile yapılan testte yönsel ve genel hata oranında anlamlı farklılık gözlenmiştir. Antisakkad ölçümünde daha fazla sıçrama sayısı ile yapılan testte ortalama latans ve genel hata oranında anlamlı farklılık gözlenmiştir. Tinnituslu bireylerde daha fazla sıçrama sayısı ile yapılan testte elde edilen anlamlılık daha yüksektir. Tinnituslu bireyler ve kontrol grubu karşılaştırmasında prosakkad ve antisakkad yönsel ve genel hata oranları arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Tinnituslu bireylerin hata oranları kontrol grubuna oranla daha yüksek gözlenmiştir. Tinnituslu bireylerde, tinnitusu olmayanlara göre ilgisiz uyaranın inhibisyon mekanizmasında yorulmanın daha fazla olduğu yönünde değerlendirilmiştir. Aynı zamanda sonuçların tinnitusun oluşumu ve kronikleşmesinin altında yatan bilişsel ve nöral mekanizmaların anlaşılmasına ve klinik değerlendirme için yeni bir yöntem sunulmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.