Özet:
Sağlık koşullarının gelişimiyle doğru orantılı olarak yaşlı bireylerin sağlık
kuruluşlarına başvurma ve hizmetten yararlanma oranları artmıştır. Yaşlı bireylerin
sosyal desteğinin sınırlı olması, yardımcı sağlık cihazı gereksinimleri, işitsel ve görme
duyularındaki azalmalar, fiziksel yavaşlamalar sağlık çalışanlarının mesleki
süreçlerini etkilemektedir. Sağlık çalışanları yaşlı bireylerle çalışırken daha çok emek
ve daha çok zaman harcamaktadırlar ve bu durum sağlık çalışanlarının yaşlılık algısını,
gelecek planlarını ve yaşam hedeflerini etkileyebilmektedir. Bu da doğrudan veya
dolaylı olarak toplumun iyilik halini etkilemektedir. Sosyal hizmet bakış açısıyla bu
doğrultuda katkı sağlamayı hedefleyen bu tez çalışması, sağlık çalışanlarının yaşlı
bireylerle yaşadıkları mesleki deneyimlerini incelemeyi amaçlamaktadır. Nitel
araştırma yöntemi kullanılarak, araştırmanın verileri yaşlı bireylerle aktif olarak
çalışan sağlık çalışanları ile yüz yüze yapılan yarı yapılandırılmış görüşmelerden elde
edilmiştir. Bulgular “yaşlı bireylerle çalışma deneyimleri”, “iletişim ile ilgili mesleki
deneyimler” ile “hizmet ve ihtiyaç ile ilgili deneyimler” olmak üzere üç ana tema
altında oluşmuştur. Yaşlı bireylerle çalışma deneyimlerinden bahseden sağlık
çalışanları yaşlı bireylerle çalışmanın olumlu ve olumsuz yönlerine değinerek yaşlı
bireylerle aralarında olan uyuma değinmişlerdir. Yaşlı bireylerle iletişim sürecindeki
mesleki deneyimlerinden bahseden sağlık çalışanları ise yaşlı bireylerle iletişim
kurarken nelere dikkat ettiklerini özellikle empati kavramını vurgulayarak dile
getirmişlerdir. Aynı zamanda iletişim kazalarını, yaşlı bireylerin iletişim beklentilerini
ve yaşlı bireylerle iletişime bağlı gelişen güven durumunu resmetmişlerdir.
Katılımcılar hizmet ve ihtiyaçla ilgili mesleki deneyimlerinden söz ederken yaşlılık
dönemi ihtiyaçları, hizmete yönelik beklentiler, hizmete erişimdeki yetersizlikler,
sunulan hizmetin iyileştirilmesi, hizmet içi eğitimler ve yaşlı ihmal ve istismarında
viii
kurumsal bilinç yetersizliği konularının altını çizmişlerdir. Bu çalışma kültürel
kodların, değerlerin ve iletişimin önemini ortaya çıkararak güven duygusunun ve
uyumun kaliteli sağlık hizmeti alımına olan etkisini ortaya çıkarmıştır. Aynı zamanda
mesleki süreçlerin şimdiki ve gelecek yaşama olan etkisini gözler önüne sermiştir.
Çalışmanın sonuçları göz önüne alınarak hizmet içi eğitimler ile farkındalığın
desteklenmesi, motivasyonel aktivitelerin arttırılması, sistemsel iyileştirilmelerin
yapılması, hassas gruplar için ihtiyaca yönelik planlamaların önceden belirlenmesi ve
sağlık sektörünün günümüz gelişmelerini yakından takip ederek kapsamının
genişletilmesi önerilmektedir.
