POLİKİSTİK OVER SENDROMUN BİYOİNFORMATİK ANALİZLERLE AÇIKLANMASI VE KURKUMİNİN POLİKİSTİK OVER SENDROMUNA NEDEN OLAN GENLERE ETKİSİ

Abstract

Jinekoloji-endokrin bir bozukluk olan polikistik over sendromu (PKOS), anovulatuar kadın infertilesinde önde gelen nedenidir. Ayrıca düşük ve gebeliğe bağlı komplikasyonlarla da ilişkilidir. Rotterdam Konsensüsüne göre, kronik oligo veya anovülasyon, hiperandrojenizmin klinik ve/veya biyokimyasal bulguları ve polikistik over morfolojisinin üç parametresinden ikisinin varlığı PKOS olarak tanımlanmaktadır. PKOS, Rotterdam kriterlerine göre dünya çapında üreme çağındaki kadınların %6-21'ini etkilemektedir. PKOS bunlara ek olarak insülin direnci, dislipidemi, adipozite, hipertansiyon, tip 2 diabetes mellitus, alkolik olmayan yağlanma gibi metabolik bozukluklarla ilişkilidir. PKOS karaciğer hastalığı, koroner kalp hastalığı ve vasküler endotelyal disfonksiyona sebep olmaktadır. PKOS’un etiyolojisi ise hala belirsizdir. Bununla birlikte, "2 vuruş" hipotezine göre, konjenital bir yatkınlık (gen varyantları, konjenital virilizasyon ve bozulmuş fetal beslenme, "ilk vuruş" olarak) çevresel bir risk faktörüne maruz kaldıktan sonra (androjenlere maruz kalma, postnatal obezite, insüline dirençli hiperinsülinemi ve hiperpuberte, "ikinci vuruş" olarak) PKOS olarak ortaya çıkabilir. Ayrıca, oksidatif stres ve enflamasyonun hastalığın patofizyolojisinde yadsınamaz rolleri vardır. PKOS’un terapötik yönetimi genellikle diyet modifikasyonu, kilo kaybı ve artan egzersizin ilk müdahaleler arasında yer aldığı klinik manifestasyonları iyileştirmekle sınırlıdır. Dahası, PKOS'lu kadınlar tarafından bitkisel ilaç kullanımı son yıllarda artış göstermiştir. Zerdeçal olarak da bilinen kurkumin, Curcuma longa'dan elde edilen bir polifenoldür ve geleneksel olarak çeşitli Asya mutfaklarında kullanılmaktadır. Son zamanlarda kurkumin, tip 2 diabetes mellitustan telogen effluvium'a kadar geniş bir hastalık spektrumunu ek olarak tedavi etmek için incelenmiştir. Kurkumin, karaciğerde glikoliz ve glikojen sentezindeki artış ve glukoneogenezdeki azalmanın yanı sıra iskelet kasında glikoz iv alımı, glikoliz ve glikojen sentezindeki artış da dahil olmak üzere çeşitli mekanizmalar yoluyla antidiyabetik etkiler ortaya çıkarmaktadır. Kurkuminin ayrıca Yüksek Yoğunluklu Lipoprotein (HDL) lipaz aktivitesini artırmasıyla birlikte lipid, kolesterol gen ekspresyonunu değiştiren mekanizmalar yoluyla plazma kolesterolünü ve trigliseridi azalttığı bilinmektedir. Kurkuminin anti enflamatuar etkilerinin PKOS’lu hastalarda oksidatif stresi azalttığı literatürde bulunmaktadır. Bununla birlikte kurkumin metabolik sendromlu hastalarda açlık kan şekeri ve trigliseridi önemli ölçüde iyileştirdiğiyle ilgili çalışmalar mevcuttur. Bu tez çalışmasında da biyoinformatik ve bibliyometrik analizler yapılarak kurkumin ve PKOS ilişkisi, gen ve yolak bağlantıları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada kullanılan veri seti NCBI’dan alınmıştır ve örneklem olarak PKOS ve PKOS’lu olmayan bireylerden oluşmaktadır. Gen setleri R yazılımı yardımı ile PKOS’la ilişkili genlerin ortaya çıkarılmasıyla birlikte kurkumin ile ilişkilendirilerek kurkuminin PKOS’un gen tedavisinde kullanılabilip kullanılamayacağı araştırılmıştır. Diğer analiz yöntemleri ile kurkumin-PKOS ilişkisi incelenmiştir. Vosviewer programından elde edilen sonuçlara göre kurkumin ve PKOS arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Bibliyografik analiz sonuçlarına göre ise kurkumin ve PKOS konusunda en fazla çalışma İran’da yapılmıştır. Biyoinformatik analiz sonuçlarına göre bu tez çalışmasında PHACTR2 geni ilk defa PKOS ile ilişkilendirilmiştir. PHACTR2 geni daha önce damar sertliği ve lipit metabolizması ile ilişkilendirilerek kurkuminin bu gen üzerindeki etkisi incelenmiş, ancak PKOS ile ilişkisi incelenmemiştir. Sonuç olarak, kurkuminin PKOS’lu hastalarda metabolik anormallikler üzerindeki etkileri kesin değildir. Fakat PKOS’a sebep olan aktif genlerden bazılarını uygun dozlarda kurkumin verilerek susturulabileceği ön görülmektedir.