Abstract:
DıĢ ortamın hastaların iyileĢme süreci üzerindeki olumlu etkilerinin
farkındalığı, hastane mimarisinde uzun süredir mevcuttur. BaĢarılı bir hastane
bahçesi tasarımında yetiĢkin ve çocuk hastalar, hastane personeli ve ziyaretçiler
gibi kullanıcı grupları gözönünde tutulurken, hastane giriĢ ve çıkıĢları, otopark
yerleri, hastane yolları, çocuk oyun alanları, dinlenme alanları, su elemanları, art
elemanları, saha mobilyaları, bitkilendirme ve bakım konularını da kapsamalıdır.
Tez çalıĢmasının literatür kısmının ilk aĢamasında, hastane bahçelerinin
tarihçesi ile ilgili genel bilgiler verilmiĢtir. Hastanelerin tarih boyunca geliĢimini
incelerken, doğal ortamın, dıĢ mekanın hastaların iyileĢmesi üzerindeki olumlu
etkilerin farkındalığı irdelenmiĢtir. Bununla birlikte hastanenin dıĢ mekan
tipolojisi, sahanın potansiyelleri, kullanıcı grupları, hastaneler için dıĢ mekan
tasarım kriterleri baĢlıkları altında incelenmiĢtir.
Literatür aĢamasının ikinci kısmında, sert peyzaj tasarımı için giriĢ ve
çıkıĢlar, otopark alanları, yollar, çocuk bahçeleri, dinlenme alanları, sanat, su
elemanları, kent mobilyaları, oturma elemanları, iĢaretleme, aydınlatma ve çöp
kutusu baĢlıkları altında araĢtırılmıĢtır, bitkilendirme ve bakım konuları üzerinde
durulmuĢ ve bu konuları içeren bir kontrol listesi oluĢturulmuĢtur.
Literatür taraması sonucunda hastane bahçelerinin tasarım kalitesi
değerlendirilirken Robert Paine ve Caroly'n Francis tarafından oluĢturulan kontrol
listesi referans alınmıĢtır. OluĢurulan kontrol listesi Azerbaycan Bakü'deki beĢ
seçilmiĢ hastanede test edilmiĢtir. ÆalıĢmada her beĢ hastanede de fotoğraflama,
gözlem ve yerinde tespit yöntemleri kullanılmıĢtır.
ÆalıĢmada, hastane peyzajının planlanmasında dikkate alınması gereken
çeĢitli yönlerin bir analizini sunmaktadır. Hastaların esenliği ve tıbbi
vi
tedavilerinin sonuçları üzerinde olumlu etkileri olan bir iyileĢme ortamının elde
edilmesine katdıkda bulunabilecek tasarım hususlarının bir listesini sunarken aynı
anda tüm hastanelerin verimliliğini arttırmaktadır. Her beĢ hastane için de unitede
ayrı olarak çocuk oyun yerleri tasarlanmalı, hastane bahçesinde Ģemsiyeli masalar
ve sandalyeler yapılmalı, yenilebilir meyveler için bahçeler yapılandırılmalı,
görme engelli hastalar için dokusal bantları yer almalıdır. Yapılan analizler
sonucuda, her beĢ hastanede de ciddi eksiklikler bulunmamaktadır.
KarĢılaĢtırmalı analizler sonucunda, hastane dıĢ mekan tasarımında ilk
olarak Liv Bona Dea hastanesi ve daha sonra ise Ulusal Onkoloji hastanesinin
diğer hastanelere kıyasla daha baĢarılı açık alan tasarımlarına sahip oldukları
belirlenmiştir
