3-5 YAŞ İŞİTME ENGELLİ ÇOCUKLAR İÇİN OYUNLAŞTIRMAYA DAYALI MOBİL İŞİTSEL EĞİTİM PROGRAMI GELİŞTİRİLMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

İşitsel eğitim, işitme engelli çocukların yaşlarına uygun dil ve konuşma gelişimi sağlamasına yardımcı olmaktadır. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte evde uygulanabilirliği, uyarlanabilir olması ve katılımcı verilerinin kaydedilebilir olması gibi avantajları nedeniyle işitme kaybı olan çocuklar için yazılım tabanlı işitsel eğitim programlarına ilgi artmıştır. Bu çalışmanın ana amacı 3-5 yaş arasında, koklear implant kullanan çocuklar için oyunlaştırmaya dayalı mobil işitsel eğitim uygulaması geliştirilmesi ve kullanılabilirliğinin değerlendirilmesidir. Ayrıca uygulamadan elde edilen skorların normal işiten ve koklear implant kullanan çocuklarda kaşılaştırılması, koklear implant kullanan çocukların oyun skorları ile Ankara Gelişim Tarama Envanteri puanları ve koklear implant kullanma süresi arasındaki korelasyonun incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmamız kapsamında geliştirilen Seslerin Dünyası uygulamasında; işitsel fark etme becerisi için potanın sesi, işitsel ayırt etme becerisi için köstebek avı, işitsel tanıma için sesi bul ve işitsel anlama için çuf çuf olmak üzere 4 oyun bulunmaktadır. Uygulamanın test edilmesi aşamasında, 3-5 yaş arası normal işiten 6 çocuk çalışmaya dahil edilmiş olup prototip gözlem yoluyla test edilmiştir ve iyileştirmeler yapılmıştır. İkinci aşama kapsamında prototip, 3-5 yaş arası normal işitmeye sahip 20 çocuk ve koklear implant kullanıcısı 20 çocuğa uygulanmıştır. Katılımcılardan, Çocuklar için Oyun Değerlendirme Formunu yanıtlaması istenmiştir. Ayrıca çalışmaya 40 ebeveyn dahil edilerek Seslerin Dünyası Uygulama Değerlendirme Formu uygulanmıştır. Form doğrultusunda koklear implant kullanan çocukların en az %80’i, sağlıklı gruptaki tüm çocuklar kullanılabilirlik faktörlerine iyi yanıt vermiştir. Koklear implant kullanan çocukların ebeveynleri tarafından tüm faktörler (yararlılık, memnuniyet, anlaşılabilirlik, kullanım kolaylığı, tasarım motivasyon) yüksek v düzeyde kullanılabilir olarak elde edilmiştir. Sağlıklı grupta bulunan çocukların ebeveynlerinden elde edilen sonuçlarda yararlılık ve motivasyon faktörlerinin orta üzeri olduğu, diğer faktörlerin (memnuniyet, anlaşılabilirlik, kullanım kolaylığı, tasarım) yüksek düzeyde kullanılabilir olduğu bildirilmiştir. Köstebek avı oyununda 1. alt bölümün kolay seviyesinde gruplar arasında anlamlı fark görülmezken (p>0,05); köstebek avı oyunun diğer alt bölümlerinde, potanın sesi, sesi bul, çuf çuf oyununun tüm alt bölümlerinde gruplar arasında anlamlı farklılık görülmüştür (p<0,05). Koklear implant kullanma süresi ve Ankara Gelişim Tarama Envanteri puanları ile potanın sesi oyununun 3. alt bölümü (ling sesleri fark etme) arasında korelasyon görülmezken (p>0,05); potanın sesi oyunun diğer alt bölümlerinde, köstebek avı, sesi bul, çuf çuf oyununun tüm alt bölümlerinde korelasyon elde edilmiştir (p<0,05). Seslerin Dünyası uygulamasının, koklear implant kullanan çocuklarda geleneksel işitsel rehabilitasyonu desteklemek için erişilebilir bir seçenek olarak hizmet edebileceği varsayılmaktadır.