Özet:
Ekonomik ve coğrafi verilere göre oluşan jeopolitik bilimi ülkemiz
açısından oldukça büyük bir değere sahiptir. Türkiye, dünyanın en önemli petrol
rezervlerinin bulunduğu Orta Doğu ve Hazar Havzası ile başlıca deniz
taşımacılığı kavşağı konumunda bulunan Akdeniz Havzası içerisinde yer almakla
birlikte Karadeniz Havzası, boğazlar, Balkanlar, Kafkasya ve Orta Asya’nın
oluşturduğu coğrafi bölgenin merkezinde konumlanmıştır.
Ülkemiz, adeta medeniyetler arası köprü niteliğine sahip olan bu konumu
neticesinde birçok markanın pazarlama gücünün test ettiği cazip bir adres halinde
gelmiştir. Bu sebeple; Türkiye, dünya standartlarında geçerlilik kazanmış ve
uluslararası boyutta mal ve hizmet sağlama kapasitesi bulunan markaların; yeni
pazarlara açılabilmek ve büyümek için tercih ettiği sayısız franchise sözleşmesine
ev sahipliği yapmaktadır.
Türkçe bir karşılığı bulunmayan ‘Franchise’ kelimesi yüksek derece yargı
kararlarında ve öğretide ‘imtiyaz’ kelimesi ile anlamlandırılmıştır. İmtiyaz
kelimesi, franchise verenin, franchise alana sunduğu franchise sistemine entegre
olma, markanın maddi ve gayri maddi değerlerini kullanma ve sözleşme konusu
mal ve/veya hizmetin pazarlama boyutundaki ayrıcalığını ifade eder. Franchise
veren ve franchise alan sıfatında iki farklı tarafın bulunduğu franchise
sözleşmeleri, süreklilik unsuruna sahip bir çerçeve sözleşmedir. Franchise
sözleşmesinde, taraflar arasında karşılıklı bir şekilde hak ve borçlar mevcuttur,
bir tarafın borç konusu diğer tarafın hakkının kaynağıdır.
Franchise sistemi; franchise verenin, sözleşme öncesi franchise alana karşı
aydınlatma yükümlülüğü ile başlamakla, franchise sisteminin gayri maddi
sonuçlarının franchise veren nezdinde doğmasını sağlamak ve franchise alan
nezdinde patent hakkı, marka hakkı, ticaret ünvanı, işletme adı, mal ve/veya
hizmetlerin tanıtıcı unsurlarının sunumu şeklinde devam etmektedir.
v
Franchise sözleşmesinde; franchise verenin yükümlülükleri karşısında ise
franchise alanın franchise verene ücret ödeme, sözleşme konusu mal ve/veya
hizmetin sürümünü artırma gayesi ve franchise verenin menfaatlerini korumak ile
sadakat yükümlülüğü şeklinde başlıca örneklendirebileceğimiz borçları
mevcuttur.
