Abstract:
Psikotravmatoloji, travma kökenli durum ya da olaylarla ilişkili insanların
ve toplumların verdikleri tepkilere, travmaların psikoterapilerine ve
önleme politikalarına odaklanan psikolojinin temel bir alanıdır. Savaş,
terör, afet, kadın cinayetleri, çocukluk çağı travmaları, akran şiddeti,
flört şiddeti, mobbing, beyin yıkama, gaslighting, yaşlı istismarı, aile içi
şiddet ve akademik mobbing gibi geniş bir uzamda ifade bulan travmatik
yaşantıların etkisiyle oluşan psikiyatrik bozuklukların tedavisinde
kullanılan kanıta dayalı psikoterapi ve akademik çalışmalar olarak da
tanımlanan psikotravmatoloji; travma sonrası stres belirtilerini kapsayan
araştırma ve çalışmaların tümü için kullanılan şemsiye kavramlardan
biridir. Psikotravmatoloji çalışmaları büyük oranda travma sonrası stres
bozukluğu ve dissosiyatif bozukluk vakaları ile gerçekleştirilmiş olan klinik
örneklemli araştırmalardan oluşmaktadır. Klinik psikoloji, psikiyatri ve
psikotarih alanlarıyla yakın ilişkili olan bu temel disipline en büyük katkıyı
travma ve dissosiyasyon alanında çalışmalarını sürdüren bilim insanları
gerçekleştirmektedir. Travmatize bireylerin psikoterapisini yürüten klinik
1 * Geliş Tarihi / Received: 17.09.2020 - Kabul Tarihi / Accepted: 16.10.2020
Doi Num: 10.17932/IAU.AIT.2015.012/ait_v06i2003
Derleme / Review
182 Aydın İnsan ve Toplum Dergisi Yıl 6 Sayı 2 - Aralık 2020 (181-214)
Psikotravmatoloji
psikologlar, travma ve dissosiyatif bozukluk vakalarının psikoterapisini
üstlenen dissoanalistler, çocukluğun tarihi ve çocuk yetiştirme stilleri
üzerine çalışmalar yapan psikotarihçiler ve travma temelli bir profesyonel
donanımla hastalarının tedavilerini sağlayan psikiyatrlar psikotravmatoloji
alanının gelişimi açısından yenilikçi, öncü ve aktif roller üstlenmektedir.
Öztürk (2020: 31), psikolojik travmalarla ilişkili hem klinik hem de teorik
çalışmalar yapan tüm klinik psikologların, psikotarihçilerin, psikiyatrların,
ruh sağlığı hemşirelerinin, sosyal hizmet uzmanlarının, psikolojik
danışmanlar ve hukukçulardan yani psikotravmatoloji çalışmalarına destek
veren tüm akademisyenlerden oluşan “Psikotravmatolog Akademisyenler
Hareketi (Psychotraumatologist Academicians’ Movement)” tanımlamıştır.
Psikotravmatolog akademisyenler ve travma alanında çalışan ruh sağlığı
uzmanları için krize müdahale, travmatik yaşantıların ilk dönemde ortaya
çıkan negatif doğalı etkilerini minimize hale getirmek için oldukça önemlidir.
Klinik psikoloji yönelimli olarak çalışmalarını yürüten kriz psikolojisi alanı,
travmatik olaydan sonraki ilk haftanın kritik olduğunu ve bu dönemde hem
maddi hem de manevi desteğin eş zamanlı olarak yürütülmesi gerektiğini
vurgulamaktadır. Akut dönemde sunulan profesyonel psikolojik destek,
mağdurların olay karşısında kendilerini suçlamalarını ya da bu tip travmatik
olayların başlarına geldiklerini hak ettiklerine yönelik oluşturdukları
bilişsel çarpıtmaların ortaya çıkmasını önemli ölçüde azaltabilmektedir.
Krize müdahaleye dönük olarak yapılandırılacak psikososyal destek süreci
ve travma temelli gerçekleştirilecek psikoterapiler, travmatize bireylerin
aktüel hayatlarına ruh sağlığı açısından entegre bir şekilde en kısa sürede
dönmeleri hususunda katkı sağlayacaktır