Abstract:
Birinci Dünya Savaşından yenik çıkan Osmanlı Devleti,
Mondros Ateşkes Antlaşmasını imzalayıp teslim oldu. Ülkenin
bütün değerli kaynakları işgalcilerin denetimine girmiş oldu. Sahip
olduğu zengin petrol yataklarından dolayı mirası paylaşılamayan
bir ülke konumunda idi. Mondros Ateşkes Antlaşmasının ardından
kurulan direniş guruplarıyla işgallere karşı tepkide bulunan Türkler,
bir süre sonra Milli Mücadele hareketini başlattılar. Millî Mücadele
döneminde güney cephesinde kuva-yı milliye teşkilatını kurup bölge
halkıyla işgalci Fransızlara ve iş birlikçi Ermeni çetelerine karşı
yürütülen mücadelenin Antep yöresindeki önderlerinden birisi Milis
Yarbayı Ali Şefik Özdemir Bey’dir.
Şefik Özdemir Bey, 2 Haziran 1920 tarihinde Mustafa
Kemal Paşa’nın emriyle Antep’e gelerek Fransızlara karşı mücadele
eden birliklerin başına geçmiştir. Antep halkının Fransızlara karşı
kahramanca müdafaa savaşlarını idare eden Şefik Özdemir Bey,
daha sonra bu şehrin hemşehrisi ilan edilecek ve mebus seçilecektir.
Özdemir Bey, 1922 yılında da Revandiz harekâtı adıyla bilinen
Musul-Kerkük-Süleymaniye’ye yönelik askerî harekâtın komutanı
158
Atatürk Haftası Özel Sayısı 10 Kasım 2017
olarak görev almış şahsi yönden büyük gayretler harcamasına rağmen
İngilizlerin üstün kuvvetleri karşısında bölgede fazla tutunamamış ve
geri çekilmek zorunda kalmıştır.
Kuzey Irak’ta 1922 yılı Temmuz-Ağustos ayında İngilizlerle
çetin mücadeleler yapan Özdemir Bey, Türkiye’den istediği yardımın
gelememesi üzerine -tam o sırada Büyük Taarruz harekâtı icra
edilmekte idi- kuzeydoğuya doğru birliklerine çekerek İran’a iltica
etmek zorunda kalmıştır. Türkiye idarecileri Lozan görüşmelerinde
Musul, Kerkük ve Süleymaniye’nin Türk toprağı olduğu gerçeğini
ortaya koydular. Ancak, petrol bölgesini yeni kurulmakta olan
Türkiye’ye vermek istemeyen büyük güçler ve özellikle İngiltere
bu duruma şiddetle karşı çıktı. Hatta bu karşılıklı atışmalar, Lozan
görüşmelerinin sekteye uğramasına yeni bir savaş halinin ortaya
çıkmasına yol açmıştı.
Bu makalede Milis Yarbayı Ali Şefik Özdemir Bey’in,
Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’nın emriyle başlattığı Revandiz,
Musul, Kerkük, Süleymaniye’ye yönelik askerî harekât ele alınmış,
dönemin belgeleriyle konu açıklanmaya çalışılmıştır
