Abstract:
Tat algısı, bireysel besin tercihlerini ve beslenme alıĢkanlıklarını belirlemede
anahtar rol oynar. Özellikle tatlı tat, besin kabulünü etkileyen güçlü bir faktördür.
Bununla birlikte besin seçimi hedonik sistemler, çeĢitli motivasyonlar ve genetik
özelliklerden etkilenir. Besin seçimi ve tüketimi sürecinde rol oynayan faktörler
henüz tam olarak bilinmemektedir. ÇalıĢmamızda, bireylerin tatlı tat reseptör
(TAS1R2) genindeki SNP rs35874116 polimorfizmin besin seçimine ve karbonhidrat
alımına olan etkisini araĢtırmak amaçlanmıĢtır. Bu çalıĢmaya 65‘i kadın, 30‘u erkek
olmak üzere toplam 95 gönüllü birey dahil edilmiĢtir. Bu amaçla çalıĢmaya dahil
olan bireylerin demografik bilgileri kaydedilerek, bireylere besin seçimi testi,
hedonistik yeme ölçeği anketleri uygulanmıĢ ve besin tüketim kayıtları alınmıĢtır.
ÇalıĢmaya katılan bireylerden genotip dağılımını belirlemek üzere venöz kan
örnekleri toplanmıĢtır. Ġzole edilen DNA örneklerinde kompetitif allel spesifik PCR
genotipleme yöntemi kullanılarak genotip dağılımları belirlenmiĢtir. Katılımcılar
genotip ve allel frekanslarına göre incelendiğinde GA genotipli bireylerin oranı
%67,3, AA genotipli birey oranı %26,3 ve GG genotipli bireylerin oranı %6,3 olarak
belirlenmiĢtir. AraĢtırmamızda TAS1R2 tatlı tat reseptör genotip dağılımı ile
karbonhidrat alımı ve besin seçim motivasyonları arasındaki iliĢki
değerlendirildiğinde; GA genotipine sahip bireylerin karbonhidrat alımları ile sağlık
(rs=-,314, p=0,011) ve ağırlık kontrolü (rs=-,315, p=0,011) motivasyonu arasında
istatistiksel olarak anlamlı negatif zayıf düzeyde bir iliĢki (p<0,05) olduğu
saptanmıĢtır. GG genotipine sahip bireylerin ise sakkaroz alımları ile besin seçimi
testi alt boyutlarından aĢinalık (r=-,943, p=0,005) arasında istatistiksel olarak anlamlı
negatif çok kuvvetli bir iliĢki olduğu (p<0,05) bulundu. Bununla birlikte genotiplere
göre hedonistik yeme puanları ve besin seçim motivasyonları arasında istatistiksel
olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıĢtır (p>0,05). GG genotipli bireylerin
x
karbonhidrat ve sakkaroz tüketim miktarları diğer genotiplere göre yüksek olmakla
birlikte istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıĢtır.
AraĢtırmamızda bireylerin besin seçiminde en çok önemsediklerini
motivasyonun duyusal görünüm, en az önemsedikleri motivasyonun ise etik kaygılar
olduğu belirlenmiĢtir. Kadınların erkeklere göre sağlık, uygunluk ve ağırlık kontrolü
besin seçimi motivasyonlarına verdikleri önemin daha fazla olduğunu ve bu iliĢkinin
istatistiksel olarak anlamlı olduğu (p<0,05) saptanmıĢtır. ÇalıĢmamızda tatlı tat
reseptör (TAS1R2) genindeki polimorfizm incelendiğinde bireylerin karbonhidrat ve
sakkaroz alımlarına etkisi doğrudan saptanmamıĢtır. Genetik varyasyonların besin
seçimlerine, besin ögesi tüketimlerine ve hedonistik yeme üzerine etkisi olabileceği
sonucuna varılmakla beraber genetik varyantların beslenme alıĢkanlıklarımıza olan
etkisinin aydınlatılabilmesi adına daha geniĢ gruplarla daha çok çalıĢmaya ihtiyaç
vardır.