Abstract:
Türkiye‘de 2019 yılında toplam 10 milyon ton inek sütü üretilmiştir. Bu miktarın
yüzde ellisi hayvan sayısı on ya da daha az olan küçük ölçekli çiftlikler tarafından
karşılanmıştır. Aflatoksinler (AF) son derece toksik ve kanserojen mikotoksin
metabolitleridir. Aralarında, AFB1 hayvan karaciğerinden metabolize edilerek çok
daha da toksik olan AFM1‘e dönüştürülmektedir. Bu sebeple, AFB1 ile bulaş olmuş
yemin süt üretimi amaçlı yetiştirilen hayvan tarafından tüketilmesi insan sağlığı için
risk teşkil etmektedir. Bu çalışmada, Türkiye‘nin farklı coğrafi bölgelerinden
toplanmış olan çiğ inek süt örneklerinde bazı fiziksel ve kimyasal parametreler ile
AFM1 düzeyinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, toplam 105 adet süt örneği
toplanmıştır. Örnekler, bazı fiziksel ve kimyasal parametreleri (nem, protein, yağ ve
pH) test edilmiş ve HPLC ile AFM1 düzeyi bakımından durumları incelenmiştir.
Elde edilen bulgulara göre, incelenen süt örneklerinde nem, protein, yağ ve pH
değerleri ortalaması sırasıyla %87.2±2.0, 3.6±0.2 g/100 ml, 4.1±0.8 g/100 ml ve
6.5±0.4 bulunmuştur. Ayrıca, örneklerin %10.5‘inin, özellikle Adıyaman, Elazığ ve
Malatya, AFM1 içerdikleri (ortalama 0.024±0.012 µg/kg), ancak üst sınır değeri olan
0.05 µg/kg‘ın altında kaldıkları tespit edilmiştir. Sonuç olarak, Türkiye‘nin farklı
bölgelerinden toplanan çiğ inek sütü örneklerinin fiziko-kimyasal kalite kıstaslarını
karşıladıkları, AFM1 düzeyi bakımından ise tüketiciler için risk oluşturmadıkları ve
hayvan beslenmesinde kullanılan yemlerin AFB1 açısından güvenli oldukları
belirlenmiştir.
