Abstract:
Bu çalışmanın amacı akıllı kent mobilyası tasarımı standartlarının akıllı otobüs
durağı tasarımı örneği üzerinde değerlendirilmesidir. Bu amaçla akıllı kent mobilyası
tasarımı standartları “Güvenlik, Form, Karakter, İşlev, Değer, Bakım,
Sürdürülebilirlik ve Teknoloji” konularını içeren yedi başlık altında toplanmıştır.
İstanbul’da yer alan sınırlı sayıdaki akıllı kent mobilyası örnekleri incelendikten sonra;
oluşturulan liste İstanbul Beşiktaş’ta yer alan Yıldız Teknik Üniversitesi akıllı
durağında test edilmiştir. Sonuçların daha belirgin olarak açıklanabilmesi için akıllı
durağın yakınlarında yer alan geleneksel bir durakta da eş zamanlı olarak
değerlendirilmiştir. Karşılaştırılmalı sonuçlara bakıldığında; akıllı durağın teknoloji ve
güvenlik konularında geleneksel durağa göre daha konforlu kullanım çevreleri
sunduğu tespit edilmiştir.
Dünyadaki hızlı kentleşme ile gelişen yaşam koşulları, teknolojik gelişmeler ve
toplumun yapısı günümüz kent kavramının gelişmesinin daha fazla teknolojiyle bir
arada düşünülmesini gerektirmektedir. Kentler bu değişime ayak uydurmak için
birtakım elemanları günümüz teknolojisiyle birleştirme çabalarına girmişlerdir. Yerel
yönetimlerin insanların ve teknolojinin değişmesinden doğan talep ve ihtiyaçları
karşılamak için geleneksel kent mobilyalarını değiştirerek akıllı kent mobilyası haline
getirmeye başlamışlardır.
Akıllı kent mobilyası, kentsel mekân bağlamında insan ve toplum arasındaki
ilişkilerde son derece belirleyici bir etkiye sahiptir. Günümüzde, kentsel tasarım
uygulamalarında akıllı kent mobilyaları, mekânın ayrılmaz bir parçası olarak kabul
edilmeye başlanmakta ve kentsel tasarım çalışmalarında akıllı kent mobilyalarının
tasarımına özel bir önem verilmektedir.
vi
Kamusal mekânlar özellikle teknolojinin gelişmesiyle beraber; yüksek yaşam
kalitesi, savunma ve ekonomik gelişmeyi desteklemek için enerji akışı, malzemeler,
hizmetler ve maliyetlerin bütünü ile sürdürülebilir aktif kamusal alanlara dönüşme
sürecine girmişlerdir. Akıllı kentsel teknolojiler, değişim için vazgeçilmezdir ve
gerçek zamanlı veri yakalama, enerji üretimi, depolama ve yeniden kullanım, malzeme
uyarlanabilirliği, zaman kullanımlarının gerçek zamanlı yönetimi ve kamu mekân
etkileşimi açısından günümüzde giderek önem kazanmaktadır. Bu aşamada akıllı kent
teknolojileri içerisinde yer alan akıllı kent mobilyaları, kentsel yaşam konforunun
artırılmasında önemli bir yere sahiptir. Akıllı kent mobilyaları planlama, tasarım ve
bakım süreçleri göz önünde tutulması gereken konular olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu çalışmanın birinci bölümde konunun temeli ile ilgili giriş yapılmış ve
araştırma sorunları anlatılmıştır. İkinci bölümde kent mobilyası ve akıllı kent
mobilyası için literatür taraması yapılmış akıllı kent mobilyaları sınıflandırılarak,
örneklendirilmiştir. Üçüncü ve dördüncü bölümlerde, akıllı kent mobilyası tasarım
kriterleri ve ardından bu kriterleri içeren bir kontrol listesi oluşturulmuş ve bir örnek
seçilerek bu kriterler analiz edilmiştir. Sonuç ve öneriyle birlikte tez tamamlanmıştır.