FİNANSAL TABLOLARDA MUHASEBE HİLELERİNİN FARK EDİLMESİ VE ORTAYA ÇIKARTILMA BİÇİMLERİ

Abstract

Hile anlam bakımından yolsuz olma; yetkiyi kötüye kullanma olarak tarif edilmektedir. Muhasebe sistemi içinde hile; iĢletme hesap, belge ve kayıtlarının belli bir menfaat sağlamak ve baĢkalarını aldatmak amacıyla gerçek durumu yansıtmayacak Ģekilde düzenlenmesi, tahrif edilmesi ve gizlenmesi olarak tanımlanabilir. Hileler; kasti yapılmıĢ olan iĢlemleri saklamak gayesi ile bilerek ve isteyerek yapılmaktadır ve sadece denetim yolu ile meydana çıkartılabilmektedirler. ĠĢletmelerin finansal iĢlemleri, belge ve muhasebe kayıtlarında dolayısıyla da finansal tablolarında yapılan uygunsuz düzenleme, makyajlama, maskeleme, hileler ve yolsuzluklar sadece kar amacı güden veya çıkar sağlanan gruba fayda sağlamakta olup büyük bir toplum üzerinde ciddi zarar ve kayıplara sebebiyet vermektedir. Yapılan bu tür iĢlemler dolayısıyla; borç verenler, çalıĢanlar, satıcılar ve yatırımcılar mikro seviyede devlet ve kamuoyu da makro seviyede etkilenmektedir. Bu nedenle yapılan bu tür iĢlem, hile, yolsuzluk ve makyajlamalar ile maskelemeler büyük bir kesime etki etmiĢ olarak yanıltıcı, eksik, hatalı karar ve sonuçlara neden olmaktadır. Bu tezde öncelikle; hile kavramı ve yöntemleri incelenerek hilenin belirtileri doğrultusunda finansal tablolardaki odaklanmamız gereken hileli hesaplar araĢtırılacaktır. Finansal tablo kavramı; gerçeğe uygun sunuluĢunun ve denetiminin açıklanarak finansal tablolardaki hile kavramı detaylandırılacaktır. Finansal tablolardaki hata ve hilelerin tespiti amacıyla denetim yöntemlerinin açıklanması ve tespit edilmesi hususlarına değinilerek; finansal tablolardaki muhasebe hilelerinin ortaya çıkartılması amacıyla tespit edilen denetim teknikleri için uygulama yöntemlerinin muhasebe hile türleri kapsamında belirlenmesi hedeflenmiĢtir. Model uygulamamız farklı sektörlerde faaliyet gösteren iĢletmelere ait karĢılaĢtırmalı 4 dönem (5 yıl) verileri baz alınarak; bu finansal tablo verilerine, muhasebe hilelerinin ortaya çıkartılma biçimlerinde kullanılan yöntemlerin uygulanarak analiz edilmesi sağlanmıĢ; analiz yöntemleri olarak;  KarĢılaĢtırmalı analiz tekniği;  Dikey (Yüzde) metodu ile ilgili analiz tekniği  Oranlar (Rasyolar) Analiz tekniği Yöntemleri uygulanmıĢ ve incelenmiĢtir. Uygulanan analiz teknikleri sonucunda çıkan veriler değerlendirilerek sektörel- firma ve yıllar itibariyle karşılaştırılarakyorumlanmaya çalışılmıştır