GRAFİK TASARIM TARİHİNDE TİPOGRAFİ

Abstract

Grafik tasarım, bir yüzey organizasyonu olarak, temel görsel ölçütleri içerdiği gibi doğrudan resim ve işaret içerikli parametreleri de içinde barındırır. Grafik tasarımın hedeflenen etkiye ulaşabilmesi için, nasıl illüstrasyon, fotoğraf gibi imaj gereksinimleri söz konusuysa, tipografik ögelere de aynı derecede ihtiyaç duyulmaktadır. Bilgi aktarımını grafik tasarım olgusundan ayıramadığımız için, yazı, dolayısıyla tipografi önemli bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Grafik tasarımın tarihine baktığımızda kolaylıkla görebileceğimiz tipografik unsurlar, elbette tarihsel açıdan da çok önemli bir yer tutmaktadır. Resim tarihiyle özdeş bir geçmişe sahip olan grafik tasarımda tipografik özellikler, el yazma eserlerden başlayarak baskı tekniklerinin gelişmesiyle beraber tasarım olgusunun içindeki yerini sağlamlaştırmıştır. Mağaralardaki duvar resimlerinin bilgi ve işaret iletimi olarak değerlendirilmesinden başlayarak, Mezopotamya ve Eski Mısır uygarlıklarında yazının resimsel unsurlar içermesi, tipografinin özünde görsel bir dil olarak değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Uzak doğu alfabelerinde de halihazırda resimsel unsurlarla iletişimin sağlanıyor olması, tipografinin görsel-resimsel kökenlere dayandığını gösteren en önemli kanıttır. Gelişimini disiplinler arası kaynaklara dayandırabileceğimiz tipografinin tarihsel sürecinde matbaanın icadı oldukça önemli bir dönemeçtir. El yazması kaynaklarla yaygınlaştırılmaya çalışılan bilgi, bu yeni icatla çok daha hızlı yayılmaya başlamış, tipografik üretim teknolojik bir hal almıştır. Hurufat sistemiyle oluşturulan fontlar, satırlar ve mizanpajlar tipografinin grafik düzenlemede vazgeçilmezliğini pekiştirmiştir. Sanayi Devrimi ile daha büyük dönüşüm ve değişimler geçiren tipografi, yirminci yüzyılda inanılmaz font çeşitliliğiyle grafik tasarım alanında neredeyse farklı ve özgün bir yaratıcılık alanı haline gelmiştir. Bu nedenle tipografiyi öncelikli olarak gören tasarımcılar öne çıkmaya başlamış, yazı ve yazı tasarımı önem kazanmıştır. Gerek dünyada, gerekse Türkiye‟de tipografik tasarım hızlı bir gelişim göstererek grafik tasarımın geçerli olduğu tüm mecralarda etkili tasarımcılar ortaya çıkarmıştır