OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN FEN ÖĞRETİMİNE DAİR ÖĞRETİMSEL PRATİKLERİNİN PEDAGOJİK İNANÇLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ: PYP BAĞLAMI

Abstract

Bu araştırmanın amacı; PYP uygulayıcısı okul öncesi öğretmenlerinin fen öğretimine dair öğretimsel pratiklerinin pedagojik inançları açısından incelenmesidir. Bu çalışmada nitel ve nicel araştırma yöntemlerini bir arada barındıran karma yöntem (mixed type) kullanılmıştır. Bu araştırmada önce nicel veri toplanıp analiz edilmiş sonra nitel veriler alınarak detaylandırılmıştır. Buna göre ilk olarak PYP uygulayan okul öncesi öğretmenlerinden öğrenme ve öğretmeye yönelik Pedagojik İnanç Sistemleri Ölçeği (PİSÖ) aracılığıyla nicel veri toplanmış ve analiz edilmiştir. Ardından ölçek puanlarına göre seçilen öğretmenlerle ders planı görüşmeleri yapılarak sınıf içi öğretimleri gözlemlenmiştir. Bu araştırma İstanbul’da Milli Eğitim Bakanlığı’na [MEB] bağlı okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan 39 okul öncesi öğretmeninin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örneklemeye göre seçilmiştir. Beş farklı özel okul öncesi eğitim kurumundan seçilen 39 öğretmene PİSÖ uygulanmıştır. Ardından öğretmenler PİSÖ’den aldıkları puanlara göre seçilerek nitel veri süreçlerine dâhil edilmişlerdir. Belirtilen yolla toplam katılımcının en az %10’unu temsil eden alt ve üst gruptan toplamda dört katılımcı seçilmiş ve nitel süreçler, bu öğretmenlerin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmadaki alt problemleri yanıtlamak için üç farklı veri kaynağından yararlanılmıştır. Bunlar PİSÖ, Fen Öğretimine Yönelik Ders Planı Yapılandırma Formu (DPYF) ve Sınıf İçi Gözlemlerdir. Bu çalışmadaki alt problemleri yanıtlamak amacıyla toplanan verilerin analizi, üç adımdan oluşmaktadır. İlk adımda nicel veri analizi (betimsel istatistik) yapılmıştır. İkinci ve üçüncü adımlarda ise nitel veri analizi yapılmıştır. Bu süreçte ilk olarak, alt ve üst gruptaki öğretmenlerin DPYF’de yer alan sekiz soruya verdikleri yanıtlar üzerinde sürekli karşılaştırma yöntemi temelinde tümevarımsal içerik analizi yapılmıştır. Buradan ulaşılan kavram ve temalar yardımıyla teori temelli değerlendirmeler yapılmıştır. Ardından öğretmenlerin kendi sınıflarındaki fen öğretimleri, Newton, Driver ve Osborne (1999) tarafından geliştirilen analitik rubrik aracılığıyla analiz edilmiş ve her bir öğretmenin fen öğretimine yönelik alan notları yardımıyla yorumlanmıştır. Sonuçlar PYP uygulayıcısı okul öncesi öğretmenlerin öğrenci merkezli pedagojik inançlara sahip olduklarını ortaya çıkarmıştır. Ayrıca öğretmenlerin fen öğretimine yönelik teorik yönelimleri ve pratik uygulamalarının niteliği, pedagojik inançlarından bağımsızdır. Son olarak PYP uygulayıcısı okul öncesi öğretmenleri yeni bir duyuşsal öğe olan öğretmen yetkinliği (Park ve Oliver, 2008) kavramını vurgulamışlardır.