Abstract:
Yaygın gelişimsel bozukluk, birden fazla hastalık grubunu içinde barındıran şemsiye görevi taşıyan genel bir kapsamı ifade etmektedir. Bu grup içerisinde otistik, asperger, rett, çocukluğun tümleşik olmayan bozukluğu ve başka şekillerde adlandırılmayan bozukluklar yer almaktadır. Söz konusu bu rahatsızlığı bulunan çocukların hayatlarında, aile yaşantılarında, toplumsal ve sosyal yaşantılarında ise, belirli farklılıklardan söz edilebilmektedir. Bu tür farklılıkların temeli ve odak noktası ise çocuğun hem kendi yaşantısı hem aile yaşantısı hem de kardeşleri ile olan ilişkilerine yönelik önemlidir. Ancak araştırma genelinde en genel kapsam, engelli olmayan kardeşin sosyal yaşantısı ile engelli kardeşe yönelik etkilerini belirleme üzerine şekillendirilmiştir. Çalışma, yaygın gelişimsel bozukluğu olan kardeşe sahip ergenler ile bu hastalığa sahip olmayan ergenlere yönelik yapılmıştır. Araştırmanın toplamda 200 kişiye uygulanması sağlanmış ve 100’er kişilik grup olarak incelemeler yapılmıştır. Bu çerçevede cinsiyet, yaş farkı, kardeş ilişkisi, annenin ve babanın bilgi düzeyi ile aile gelir düzeyi baz alınarak belirli ölçekler kapsamında araştırma analizi yapılmıştır. Bu ölçekler ise demografik form ölçeği, Schaffer ölçeği, sorumluluk duygusu ve davranışı ölçeği ve akran ilişkileri ölçeğidir. Araştırma genelinde gruplar arası değişken ölçümlemeleri yapıldığında, yaygın gelişimsel bozukluğu olan kardeşe sahip olanların sorumluluk algıları ve davranış boyutları fazla düzeyde belirlenmiştir. Annenin bilgi yükümlülüğü önemli bir ölçü olarak belirlenmiş, babanın bilgi durumu ise çok etkin olmayan bir unsur olarak tespit edilmiştir. Ailenin gelir düzeyi ise, özellikle de erkek çocuklarını sorumluluk duygusuna göre şekillendiren bir unsur olarak etkisini yansıtmıştır. Kız çocuklarında ise bu durum, çok fazla dikkat edilmeyen bir kavram olarak gelişme kazanmıştır. Akran ilişkileri ise, her iki durum için belirli bir farklılık oluşturan nitelikleri çevrelememektedir. Bu temelde araştırmada belirlenen ölçütlerin değerlendirmesi yapılmaya çalışılmıştır
