Abstract:
Türk geleneksel tiyatrosu asırlar boyunca dünya tiyatro literatürü açısından önem arz
eden örnekleri ile bugünkü yaşadığımız coğrafya sınırlarında belli bir kültürün
birikimiyle oluşmuş türlerden oluşan bir manzumeye verilen isimdir. En etkili
örnekleri Tanzimat öncesi görülmesi ile birlikte icra edildiği zaman diliminde halk
içinde kendisine büyük bir karşılık bulmuştur. Daha sonraları değişen siyasi ve
felsefi ortam nedeniyle gelişim grafiğinde bir düşüş yaşamış ve en sonunda temsilleri
yok denecek kadar az bir sayıya gerilemiştir. Günümüzde ise yok olma tehlikesi ile
karşı karşıyadır.
Türk geleneksel tiyatrosu günümüz tiyatrosu için önem arz eden konudur. Aynı
İtalyanların “Commedia Del Arte” İspanyolların “Auto” oyunları gibi kült olmuş
tiyatro türlerine sahip olan Türk geleneksel tiyatrosunun bugünkü Türk tiyatrosuna
yansımaları mevcuttur. Bu yansımalar Türk geleneksel tiyatrosunun hala bir şekilde
yaşadığı ya da yaşatılmaya çalışıldığının bir habercisi olabilme özelliği taşımaktadır.
İstanbul Büyükşehir Belediyeleri Şehir Tiyatroları kuruluşundan itibaren batı
formunda tiyatro üzerine kurulu bir tiyatro anlayışını benimsemektedir. Her ne kadar
bugüne kadar geldiği zamansal yolculukta bazı dönemlerde ara ara Türk geleneksel
tiyatrosu örnekleri sergilemek istese de bir bütün itibari ile batı formunda tiyatroyu
benimseyerek ilerlemiştir. Bu sergilediği örneklerle dünya ülkelerine de turneler
düzenlemektedir. Bu kurum içerisinde çalışan yönetmen, oyuncu olarak geleneksel
dönemin sonlarına yetişmiş usta sayılabilecek kişiler tarafından Türk geleneksel
tiyatrosu unsurları kullanılmaktadır.
Bulunan Türk geleneksel tiyatrosuna ait unsurların İstanbul Büyükşehir
Tiyatrolarının milenyum sonrası yapmış olduğu yerli oyunlarında kullanımı
araştırılmıştır. Bu araştırma sonucu ortaya çıkan oyun içerisindeki Türk geleneksel
tiyatrosuna ait unsurların çağdaş batı formunda sahnelemenin içindeki kullanımları
tespit edilerek sıralanmıştır.
