THE ITALIAN TECHNICAL LITERATURE IN THE EIGHTEENTH CENTURY, THE ENLIGHTENMENT AND THE SCIENTIFIC THOUGHT OF GIOVANNI POLENI

Abstract

Özellikle yüzyıllar içinde değişimlere maruz kaldığından 18. yüzyıl Aydınlanma dönemine ait İtalyanca teknik dille yazılmış bir metnin günümüz İngilizcesine yapılan çevirisi iki yönlü bir işlem gerektirmektedir. Şöyle ki, bu işlem iki dil arasında yapılıyorsa diller arası çeviri, aynı dil içinde yapılıyorsa dil içi çeviri olarak adlandırılmaktadır. Bu amaçla tez üç dili ve kültürlü bir çalışma ortamına sokmaktadır: eski ve modern İtalyanca ile modern İngilizceyi içeren, iki dil içeren diller arası çeviri ile sadece bir dili içeren dil içi çeviri. Yukarıda bahsedilen kurguyu göz önünde bulundurarak, bu tez çalışması Giovanni Poleni tarafından yazılan “Vatikan Tapınağının Büyük Kubbesinin Tarihi Hatıraları”nın kısmî çevirisinde kullanılan yazınsal çeviri stratejilerini araştırmayı ve tartışmayı hedeflemektedir. Bu nedenle, hedef dilin işlevselliği ve kaynak metne sadakat gibi çeviri metne ait iki önemli faktör, çeviri metnin günümüz İngilizcesini konuşan okuyuculara ne ölçüde uygun olduğu ve kaynak metnin fikirlerini ve üslubunu ne ölçüde yansıttığını açıklamak için ampirik veri olarak kullanılmıştır. Bunun yanı sıra, çeviri stratejilerinin incelenmesi anlamsal ve sözdizimsel özelliklerden önce iletişimsel işlevin öneminin altının çizildiği Christiane Nord’un çeviri amaçlı metin çözümlemesi yöntemini ve metinlerarası faktörler ve aynı zamanda Hans Vermeer’in son çeviri ürünü olan, bunun amaç ya da skopos tarafından belirlendiği Skopos teorisini referans almaktadır. Metin dışı analiz göndericiyi ve metni tarihsel ve kültürel bir bağlamda kavramsallaştırmada kullanılırken; metin içi faktörler ise konuyu, biçimi, sözcüksel özellikleri ve sözdizimsel yapıları incelerken uygulanmıştır.