Abstract:
Konut insanoğlunun barınma ihtiyacı olarak ortaya çıkmış ve mimarlık tarihinin
ilk nesnel örnekleridir. İlk çağlardan günümüze kadar değişik şekillerde evreler
geçirerek gelişmiş, bulunduğu yere göre farklılıklar göstermiş ve yapıldığı
dönemlerin izlerini taşıyarak ekonomik, siyasi, kültürel, dinsel, iklimsel,
topografik, sosyolojik gibi her türlü etkenler ile yoğrulmuştur. Sanayi devrimi,
toplumsal temin biçimlerinde ve ilişkilerinde meydana getirdiği değişiklikler
sebebi ile mutfak kültürlerini de etkilemiştir. Bunun sebebi Anadolu’ da
sahiplik yaptığı uygarlıkların yemek kültürleri ile bütünleşmesini sağlamıştır.
İnsan beslenmesinde temel olan besinlerin çoğu Türklerin ana yurdu Orta Asya
ve göç ettikleri Anadolu’da yetiştirilerek dünyanın başka yörelerine
taşınmıştır[1]. Bir toplumun beslenme kültürü yaşam koşulları ile yakından
ilişkilidir. Yaşama şeklinin değişmesi beslenme kültürünün de değişmesine
neden olur. İlk çağlarda insan kendi yaşamını sürdürmek için doğada bulunan
hayvanları avlamak bitkileri de toplamak zorundaydı. Zamanla bunları yöre
şartlarına uygun olarak yetiştirmişler ve basit teknikler ile depolayıp kış
aylarında kullanmışlardır[2]. Göç ettikleri her bölgede yöreye ait olan hayvan
ve bitkilerden yararlanmışlardır. Türkler beslenmeye çok önem veren bir
toplumdur. Toplumların tarihsel gelişimi olan yemek sadece karın doyurmak
değil kültürel kalıpların bir parçası olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu anlamda
yemek dinsel merasimlerin, düğünlerin, eğlencelerin, ölümlerin ve birçok
toplumsal davranışların bütünleşmiş bir olgusudur. Van ilimizde mutfakların
özgün etkilerini içinde barındıran köklü ve çok yönlü bir mutfak tasarımı
bulunmaktadır.
Bu çalışmada Van ilimizin tarihi, ekonomisi, yöresel özellikleri ile mutfak
kültürünün etkilediği mimari yapısı ve mekânsal özelliklerinin günümüzde
yapılan TOKİ (Toplu Konut İdaresi) Van köy evlerinin karşılaştırılması
yapılmış ve öneriler getirilmiştir.
