Özet:
Eğitimde öğretmenlerden bir verim bekleniyorsa, öğretmenlerin ihtiyaçları dikkate alınmalı ve bu istekler yerine getirilmeye çalışılmalı. İhtiyaçları karşılanan ve isteklerine cevap verilen bir öğretmenden yüksek motivasyon görülebilir.
Bu çalışmanın amacı, meslek liselerinde çalışan meslek ve kültür dersi öğretmenlerinin motivasyon düzeylerini çeşitli değişkenlere göre karşılaştırmaktır. Araştırmanın çalışma evrenini 2015-2016 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Anadolu yakasında resmi meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerden oluşmaktadır. Evreni temsil edecek şekilde örneklem grubu oluşturmak için rastgele yöntemle seçilen öğretmenler örnekleme alınmıştır. Çalışma kapsamında 320 öğretmene ulaşılmıştır. Katılımcıların 143’ü erkek, 177’nin ise kadındır. Yine katılımcılardan 155’i meslek dersi, 165’inin ise kültür dersi öğretmenidir.
Çalışmada, araştırmaya katılan öğretmenlerin kişisel özellikleri ile ilgili bilgileri öğrenmek amacıyla araştırmacı tarafından 13 sorudan oluşan Kişisel Bilgi Formu hazırlanmıştır. Motivasyon düzeylerini ölçmek içinse Tanrıverdi (2007) tarafından uyarlanan, 14 sorudan oluşan iş motivasyonu ölçeği uygulanmıştır. Öğretmenlerin motivasyon düzeyini inceleyen bu araştırmada kullanılan ölçeklerde likert türü beşli dereceleme tekniği kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 21.0 programı kullanılmıştır. SPSS 21.0 programından frekans, yüzdelik, aritmetik ortalama, standart sapma, t testi, tek yönlü ve çift yönlü varyans analizi, Tukey HSD testi analizi tekniklerinden yararlanılmıştır.
Elde edilen bulgular, meslek liselerindeki meslek ve kültür öğretmenlerinin toplam motivasyon düzeyleri karşılaştırıldığında, kültür öğretmenlerinin motivasyon düzeylerinin meslek öğretmenlerine göre çok düşük seviyede olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin genel motivasyon düzeyleri; mesleki deneyim, sahip oldukları çocuk sayısı, mezun oldukları okul türü, meslek-kültür branşı ve çalışma mesafesi değişkenlerine göre anlamlı biçimde farklılaşırken, cinsiyet, medeni durum, yaş, okuldaki görev süresi, eğitim seviyesi değişkenlerine göre ise anlamlı bir şekilde farklılaşmadığı bulunmuştur. Öğretmenlerin motivasyonları alt boyut düzeylerine göre karşılaştırıldığında; öğretmenlerin ekip uyumu ve kuruma bağlılıkları sadece medeni durumlarına göre anlamlı bir şekilde farklılaştığı, işle bütünleşmesi ve kişisel gelişimi düzeylerinde ise medeni durum, yaş (sadece işle bütünleşme), mesleki deneyim, mezun oldukları okul türüne göre anlamlı bir şekilde farklılaştığı bulunmuştur. Alanlarına göre öğretmenlerin motivasyonları tüm alt boyutlarda anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır. Meslek lisesindeki öğretmenlerin öğrencilerin meslek dersine daha çok önem verdiğini düşündükleri tespit edilmiştir.
