TEKSTİL ESASLI MALZEMELERİN MİMARİDE KABUK TASARIMINDA KULLANIMI VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

İlkçağlardan itibaren kişilerin örtünme ve kendini değişen hava koşullarından koruma ihtiyacıyla ortaya çıkan tekstil, doğal lif üretiminden ayrı olarak suni lifin ortaya çıkması ve gelişen teknoloji ile artan derecede performans özellikleri kazanmış, mimari uygulamalarda kendine iyi bir yer edinmiştir. Bu bağlamda çalışılan tezde; tekstil malzemesinin mimari açıdan kullanım alanları ve olanakları incelenmiş, mimaride kabuk tasarımında sürdürülebilirlik açısından değerlendirilmesi yapılmıştır. Birinci bölümünde; çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemi ele alınmış, çalışmanın konusu ve süreci gereği konunun hangi sınırlar dahilinde ele alındığı ifade edilmiştir. İkinci bölümünde; geleneksel olarak giyim, iç mekân öğesi ve mobilyalarda döşeme şeklinde kullanılan tekstilin, akıllı ve teknik tekstillerin ortaya çıkmasıyla gelişen değişimi anlatılmıştır. Teknik tekstilin tanımı ve sektörlere göre uygulama çeşitleri resim ve tablolarla açıklanarak, en son inşaat tekstilleri üzerinde durulmuştur. Çalışmanın üçüncü bölümünde; yapı ve kabuk sistemlerde kullanılan tekstil kumaşların ana malzemesi olan lifin performans ve işlevsel özellikleri ile üretimi hakkında açıklama yapılmıştır. Mimaride kullanılan tekstil esaslı ana malzemeleri oluşturan Polivinil Klorid (PVC), Politetrafloroetilen (PTFE) ve Etilen Tetra Floro Etilen (ETFE) örnek yapılarla ve görselleriyle anlatılmıştır. Ardından tekstil malzemesinin yapı formlarındaki kullanım biçimleri olan; çadır, pnömatik yapı, gölgelik, katlanır çatı, şemsiye, dış perde, perde duvar ve cephenin tarihin ilk dönemlerinden günümüze kadar geçirdikleri evreler anlatılmıştır. Dördüncü bölümde; tekstil ve mimari arasındaki etkileşimler görsel anlamda incelenmiş, yapı ve form, teknoloji, estetik olmak üzere üç ana başlık altında anlatılmıştır. Beşinci bölümde; öncelikle mimari sürdürülebilirliğin açıklaması yapılmış ardından, mimaride kullanılan tekstilin sürdürülebilirlik özellikleri ve kullanım avantajlarından bahsedilmiştir. Altıncı bölüm; tez konusuna ilişkin örnek uygulamaları içermektedir. Bunlar; Eden Projesi-Cornwall, Su Küpü-Pekin ve Allianz ArenaMünih’den oluşmaktadır. Bu yapıların kabuk sisteminde kullanılan tekstil malzemenin özellikleri anlatılmış, sürdürülebilirlik açısından değerlendirmesi yapılmıştır. Sonuç bölümünde ise; tez çalışmasına ilişkin genel sonuçların ortaya konulduğu bir değerlendirme yer almaktadır. Mimaride kullanılan ETFE tekstil malzemelerin geri dönüştürülebilir olması, çok iyi yalıtım özelliğinin bulunması, güneş enerjisinden en iyi şekilde yararlanarak yapay enerjiye duyulan ihtiyacı azaltması gibi özellikleri yanında depreme, ateşe dayanıklılığı, kendi kendine temizleme özelliği, geleneksel yapılara nazaran daha az bakım masrafı gerektirdiği gibi avantajlara sahip olduğu görülmüştür. Bu yönleriyle hem geleneksel yapı malzemeleriyle elde edilemeyecek geniş açıklıklı formlarda başarılı bir şekilde uygulandığı hem de gerçekleştirilmiş dünya çapındaki özgün örnekleri ile milyonlarca turisti kendilerine çekerek bulundukları kentin simgesi haline geldiği belirtilmiştir.