İLAÇ LOJİSTİK SEKTÖRÜNDE 5*5 MATRİS, FİNE KİNNEY VE FMEA YÖNTEMLERİ İLE RİSK DEĞERLENDİRMELERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI; BİR FİRMA ÖRNEĞİ

Abstract

İş sağlığı ve güvenliği konusu, günümüz çalışma hayatı ve çalışma hukukunun önemli bir boyutunu oluşturmaktadır. iş sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinin alınarak uygulanması, iş kazaları ve meslek hastalıklarının azaltılması işçiler, işverenler ve sosyal güvenlik sistemleri için önemli sonuçlar ortaya koyar. İş hukukunun temel ilkelerinden biri olan işçinin korunması ilkesi, yalnızca işçilerin işverenden bir alacağının ortaya çıkmasıyla sınırlı değildir. Önleyici politikalarla işçilerin fiziki ve psikolojik varlıklarıyla işçilerin muhtemel zararlardan korunması oldukça önemlidir. İş sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinin temel amacı, iş kazaları ve meslek hastalıklarının meydana gelmeden önce önlenmesidir. Dünyada uzun yıllar önce başlamış olan İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) çalışmaları ülkemizde köklü bir geçmişe sahip değildir. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) tarafından hazırlanmış ve 2013 yılından itibaren aktif olarak çalışmalar izlenmeye başlanmıştır. Kanun, günümüzün modern iş sağlığı ve kültürü olarak kabul edilen, iş kazası ve meslek hastalıkları ortaya çıkmadan kaynağında yok etmeyi hedefleyen önleyici bir anlayışa sahip olarak düzenlenmiştir. Risklere ve tehlikelere karşı nasıl korunacağından çok, riskleri ortadan kaldırmaya yönelik yani korumacı anlayış yerine önleyici anlayış benimsenmiştir. Ancak yanlış İSG politikaları, sigortasız işçi çalıştırılması, çocuk işçiler eğitimsizlik, aşırı güven, maliyetten kaçınma, denetimlerin yetersizliği gibi sebepler ile hergün yine birçok sektöre iş kazaları yaşanmaktadır. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO ) verilerine göre dünyada her yıl ortalama 120.000.000 iş kazası meydana gelmektedir ve meydana gelen kazaların 210.000’i ölümle sonuçlanmaktadır. Ülkemizde ise özellikle 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu yürürlüğe girmeden önce ve sonra elde edilen iş kazası sayıları incelendiğinde büyük bir artış görülmektedir. SGK istatistiklerine göre 2012 yılında 74.871 iş kazası meydana gelirken, 2013 yılında 191.389 iş kazası meydana geldi. 2013 yılında meydana gelen iş kazası sayısı 2012 yılına göre yaklaşık üç kat arttığı görülmektedir. 2011 yılında 573 meslek hastalığı tespit edilmişken, 2012 yılında 395 meslek hastalığı tespit edilmiş iken 2013 yılında 371 meslek hastalığı tespit edilmiştir. Teşhis edilen meslek hastalığı sayıları gerçekten çok daha azdır. İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek için İSG uzmanlarına büyük sorumluluk düşmektedir. İşyerlerinde mevcut veya meydana gelebilecek riskleri önleyebilmek için çalışılan sektörü ve sektör faaliyetlerini doğru analiz etmek gerekmektedir. Sektörel ve operasyonel açıdan incelenerek hazırlanması gereken risk değerlendirme çalışması için günümüzde giderek daha çok önem kazanan lojistik faaliyetlerinden biri olan ilaç lojistiği alanında hizmet veren bir firma seçilmiştir. Sektör ile ilgili bilgi verildikten sonra çalışma alanındaki faaliyetler ve risk değerlendirme yöntemleri ile ilgili bilgi verilerek uygulamalara geçilmiştir. Uygulamalara geçilmeden önce risk değerlendirme ekibi kurulmuştur. Çalışma alanı xvi

ve faaliyetlerine göre tehlike ve riskler analiz edilmiştir. Risk değerlendirme yöntemlerinin uygunluğu ve etkinliğini karşılaştırmak için üç yöntem seçilmiştir. 5*5 Matris, Fine- Kinney ve FMEA yöntemleri ile hazırlanan rapor sonuçlarına göre değerlendirme yapılmıştır. Son olarak üç farklı yöntem kullanılarak hazırlanan uygulamaların arasındaki ilişki irdelenmiştir.