dc.description.abstract |
Bireylerin belirli sınırlar içinde özgür olarak eylemde bulunmalarına olanak sağlayan
ortamlar demokratik ortamlardır. Demokratik ve katılımcı sürecin yaşam bulduğu
demokratik eğitim ortamının, insan haklarına ve demokrasiye duyarlı olması
gerektiği söylenebilir. Demokratik eğitim ve öğretim ortamı ise okul bileşenlerinin
kendilerini özgür, özerk duyumsadıkları, demokratik süreçlere etkin katıldıkları;
insan hakları ve demokratik değer ve ilkelerini temel alındığı ortamdır.
Eğitim sisteminin amacını gerçekleştirmesi ancak okulların demokratik süreçlerle
yönetilmesi, okul bileşenlerinin demokratik ilke ve değerlerin içselleştirilmesi,
yaşantıya dönüştürecek demokratik ortamla sağlanabileceği söylenebilir. Okulda
demokratik bir ortam yaratılırsa; bireyler yaparak, yaşayarak demokratik yaşantılar
oluştururlarsa toplumda demokrasi yaşam biçimine dönüşür, tüm kurum ve
kurallarıyla kurumsallaşır.
Demokrat bireylerden oluşan insan haklarına duyarlı demokratik bir toplum
isteniyorsa, eğitim sistemi ve okulun demokratik biçimde yapılandırılması ve
yönetilmesi gerekmektedir. Ülkemizde katılımcı çoğulcul demokrasinin gelişmesi
eğitim örgütünün ve okulların demokratikleşmesiyle olabilecektir. Bu da eğitimöğretim
ve yönetimde demokratik süreçlerin etkin ve egemen olmasıyla sağlanabilir.
Demokratik eğitim ortamının temel niteliklerinden biri katılımdır; tüm eğitim
ortamlarında yaşama geçirilmelidir. Öğretmenlerin, öğretimsel ve yönetimsel
kararlara katılımı; yaratıcılığını destekler, değer verildiğine inanır, sorumluluk
üstlenir, iş doyumu ve verimliliğinin artırdığını, araştırmalar göstermektedir.
Temel eğitimin verildiği ilkokullarda, işgörenler özgür olduklarında, mesleki açıdan
kendilerine özerklik tanındığında, yönetime katılabildiklerinde demokratik okul
yönetiminden söz edilebilmektedir. Bu açıdan ilkokulların yönetiminin
demokratiklik düzeyinin bu okullarda çalışan sınıf öğretmenlerinin görüşlerine dayalı
olarak, katılım, özgürlük ve özerklik boyutları açısından değerlendirilmesi
araştırmanın problemi olarak belirlenmiştir.
Araştırmada betimsel nitelikli genel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın
örneklemini 2014-2015 eğitim ve öğretim yılında, İstanbul ili, Eyüp ilçesinin
İlkokullarında tesadüfi yöntemle seçilen, görevdeki 258 sınıf öğretmeni
oluşturmaktadır.
Araştırmanın verileri, “Yönetimin Demokratiklik Düzeyini’’ saptama (YDDS) ölçeği
ile toplanmıştır. Veriler PASW 18.0 istatistiksel paket programı ile analiz edilmiştir.
Verilerin betimsel istatistikleri yüzde ve frekans hesaplanarak verilmiştir. Verilerin
normal dağılımına ilişkin sorgularda basıklık ve çarpıklık değerleri ile Kolmogorov-
Smirnov testi, gruplar arasındaki farklılaşmaların analizinde Mann-Whitney U testi
ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) testi, çoklu karşılaştırmalar için ise Tukey
HSD testi kullanılmıştır. İstatistiksel analizler.05 anlamlılık düzeyinde
yürütülmüştür.
Araştırma verilerinin çözümlenmesi sonucu elde edilen bulgular aşağıda
özetlenmiştir: Bulgular incelendiğinde çalışmaya katılan sınıf öğretmenlerinin
%57,6’sı kadın %42,4’dü de erkektir. Hizmet süreleri 1-5 yıl olanların %12,5;6-10
yıl olanların %20,6;11-15 yıl olanların %22,6;16-20 yıl olanların %22,2;21-25 yıl
olanların %7,0;26yıl ve üzeri %15,2 olarak belirlenmiştir. Hizmet süreleri 1-20 yıl
arasında olanların oranı ise%77,8’dir. Hizmet süreleri 21 yıl ve üstü olanların oranı
ise%22,2’dir.
Sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre, okul yönetiminin demokratiklik düzeyi;
katılım, özgürlük ve özerklik boyutlarına ilişkin bulgular incelendiğinde: boyutlara
ilişkin puan ortalamaları yüksekten düşüğe sıralandığından özerklik ( =3.6)yüksek
düzeyde, özgürlük( =3.5) yüksek düzeyde, katılım ise( = 3.2) ile orta düzeyde
görülmektedir. Sınıf öğretmenlerinin katılım, özgürlük ve özerklik boyutlarına ilişkin
görüşleri cinsiyete ve mesleki kıdemlerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde
farklılaşmadığı görülmektedir. Okul yönetiminin demokratiklik düzeyini belirleyen
boyutların içinde katılım boyutu diğer boyutlara oranla daha düşük, (orta) düzeyde
bulunmuştur. |
tr_TR |
dc.description.abstractol |
Democratic settings provide people having the freedom in their actions concerning
them. Democratic education platforms in which democratic and participatory
processes take place should be liable to democracy and human rights. A democratic
education setting is an environment at which components of school feel themselves
free, willing to attend democratic processes and respectful to human rights and
ethical values.
A successful democratic education could be realized by pursuing democratic
management processes that will lead people internalize democratic attitudes and
values. If a democratic environment is achieved in school; individuals will be able to
adopt democracy while experiencing real life situations. Thus, democracy becomes a
life style with its all rules and constitutions.
If a democratic society formed of democratic individuals who respects human rights
is targeted, education system should be designed accordingly as organizing and
managing education institutions in a democratic pattern. In our country, participatory
pluralist democracy would be improved by democratizing schools and education
institutions which can only be achieved by dynamizing democratic processes in
education.
One of the most crucial elements of democratic education is participation; this should
be actualized in all education institutions. Researches show that teachers' playing role
in educational and administrative decisions are being more creative, responsible and
satisfied since they feel more appreciated and valuable.
In primary schools where the basic education is given, teachers only agree that
school management is democratic when they feel free and autonomous in their job.
This study aims to evaluate the level of democracy in terms of participation, freedom
and autonomy from classroom teachers' standpoint.
A descriptive general scanning model has been used in this research. 258 primary
school teachers were randomly chosen from different schools in Istanbul Eyup
County as data providers.
The dataset gathered using determining 'the Level of Democracy of the
Administration' (YDDS) method and they were analyzed by PASW 18.0 statistical
software. Descriptive statistics of dataset were presented in percentages and
frequencies. Kurtosis and Skewness measures and Kolmogorov-Smirnov tests were
used to analyze normal distributions of the dataset, whereas Mann-Whitney U tests
and one-way variance analysis (ANOVA) were used to compare differences between
independent groups. Additionally, Tukey HSD test were used in multiple
comparisons. Statistical significance value set to 0.5 in statistical tests mentioned
above.
The results of statistical analysis are summarized as below. 57.6% of participants are
woman and 42.4% are men. The percentage of those whose period of service is
between 1-5 years is 12.5%; 6-10 years is 20.6%; 11-15 years is 22.6%; 16-20 years
is 22.2%; 21-25 years is 7%; 26 years and up is 15.2%. In total the percentage of
those whose period of service is between 1-20 years consist of 77.8% of all
participants while the percentage of those whose period of service is more than 21
years is 22.2%.
From teachers' perspective, the level of democracy of the school management based
on a teacher's participation, freedom and autonomy is represented best with
autonomy (Ẋ=3.6) in high level, with freedom (Ẋ=3.5) in high level and with
(Ẋ=3.2) in medium level. Opinions of teachers about participation, freedom and
autonomy do not differentiate according to sex.
No statistically meaningful differences on the opinion of teachers about freedom,
participation and autonomy observed based on either sex or their seniority.
According to results, participation aspect is not a high level consideration among
other factors affecting the concept of democratic environment. |
tr_TR |