SEREBRAL PALSĠLĠ ÇOCUKLARIN EBEVEYNLERĠNDE BEL AĞRISI SEVĠYESĠNĠN UYKU KALĠTESĠ VE DEPRESYONA ETKĠSĠ

Abstract

Serebral Palsi (SP), çocuklarda en yaygın görülen engellilik nedenidir. SP'nin ana belirtisi motor fonksiyon bozukluğudur, ancak bununla birlikte biliĢsel, iletiĢimsel, duyusal, algısal ve davranıĢsal problemler de dahil olmak üzere çeĢitli iĢlev bozuklukları da sıkça görülür. SP’li çocuklar; ortaya çıkan sorunların üstesinden gelinebilmesi, yaĢam kalitelerinin artırılması, hayata adapte edilebilmeleri için tedavi, bakım ve yardıma ihtiyaç duyarlar. Çocukların bu gereksinimlerinin karĢılanması sürecinde en büyük rol ebeveynlerindir. SP'li çocuklara bakım vermek, ebeveynleri fiziksel, psikososyal ve ekonomik olarak etkileyen maddi manevi zorlukları bulunan bir süreçtir. Bu süreçte özellikle günlük yaĢam hareketlerini bağımsız olarak gerçekleĢtiremeyen çocukların giyinme, soyunma, yeme, içme, özbakım (tuvalet, banyo vb) ve mobilize olma gibi ihtiyaçları anne ve babaları tarafından karĢılanabilmektedir. Özellikle çocukların kucakta taĢınması, uyku düzensizliği ve zihinsel yetersizliğe sahip olması; bakım veren anne ve babalarda bel ağrısı, uyku kalitesinin bozulması ve depresyona yol açabilmektedir. Ebeveynlerin SP'li çocuklarına sağlıklı bir Ģekilde bakım sunabilmeleri için kendi sağlıklarına dikkat etmeleri gereklidir. Bu araĢtırma, SP'li hastalara bakım sağlayan ebeveynlerde bel ağrısının, uyku kalitesi ve depresyon üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu çalıĢmaya dahil edilen kiĢiler Tekirdağ Rehberlik ve AraĢtırma Merkezi'ne baĢvuruda bulunan SP'li çocuk sahibi olan ebeveynlerden seçilmiĢtir. ÇalıĢmaya davet edilen 261 anne ve babadan 34'ünün kriterlere göre dıĢlanması ya da gönüllü iv olmaması nedeniyle çalıĢma 227 (%57,7'si anne ve %42,3'ü baba) kiĢi ile sonlandırılmıĢtır. YaĢ ortalamaları ise 44,2'dir. Dahil edilen ebeveynlerin bel ağrısı seviyeleri Görsel Analog Skala ve Oswestry Bel Ağrısı Engellilik Anketi'yle, uyku kaliteleri Pittsburgh Uyku Kalitesi Ġndeksi'yle, depresyon seviyeleri ise Beck Depresyon Ölçeği'yle değerlendirilmiĢtir. Ebeveynlerdeki bel ağrısı seviyesinin artmasının, uyku kalitesini düĢürdüğü belirlendi (p<0,001). Ebeveynlerdeki bel ağrsı seviyesinin artmasının, depresyon seviyesini artırdığı gözlemlendi (p<0,001). SP’li çocukların ebeveynlerinde ve daha çok annelerinde bel ağrısı, kötü uyku kalitesi ve depresif belirtiler görülmektedir. Bel ağrısı seviyesinin artması uyku kalitesini düĢürür ve depresyon seviyesini artırır. SP’li çocukların yaĢam kalitelerinin yükseltilmesi, bakımlarının devamlılığı ve tedavi sürecinin sağlıklı bir Ģekilde ilerleyebilmesi için ebeveynlerinin depresyon belirtilerinin ve uyku kalitelerinin iyileĢtirilmesi gerekmektedir. Elbette bu durumun birçok bileĢeni olsa da bu bakım sürecinde çocuğun defalarca kaldırılıp taĢınmak zorunda kalması gibi durumlarla oluĢan bel ağrısının da tedavi edilmesi, mümkünse önlenebilmesi gerekir. Böylece SP’li bireyler ve ailelerin yaĢam kaliteleri, bağımsızlık düzeyleri, psikolojik ve fiziksel sağlıkları olumlu etkilenecektir.