Abstract:
İşletmeler, rekabet avantajı sağlayabilmek için şimdiki ve ilerideki nakit
akış politikalarını hatasız bir şekilde belirlemek ve uygulamak için finansal
araçlardan yararlanmaktadırlar. Piyasaların gelişmesi ve serbestleşmesi sonucu
artan sermaye hareketleri finansal araçlar ile ilgili sınıflandırma ve ölçüm için
muhasebe standartlarının ortaya koyulması zorunluluğunu doğurmuştur.
Finansal araçlarla ilgili ortaya çıkan değişiklikler ise söz konusu muhasebe
standartlarının güncellenmesini gerekli kılmıştır. Standart kapsamında ele alınan
paranın zaman değerinden kaynaklanan değer düşüklüğünü ifade eden beklenen
kredi zararının finansal rasyolar üzerindeki etkisinin belirlenmesi ve bu etkiye
dayalı olarak politikalar geliştirilmesi tezin temel amacıdır.
Bu amaç ile çalışmada; literatürde var olan diğer çalışmalardan farklı
olarak Borsa İstanbul A.Ş.’deki (BIST) İmalat Sanayi Sektöründeki 85 adet
işletmenin, Türkiye Finansal Raporlama Standardı 9 Finansal Araçlar Standardı
(TFRS 9), Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu’nca
yayımlanarak 01.01.2018 tarihi ve takip eden mali dönemlerde uygulanması
amacıyla yürürlüğe konması sebebiyle 01.01.2018 tarihine ait açılışa ilişkin ve
2018-2021 dönemleri arası üçer aylık finansal durum tablolarından ve
dipnotlarından sağlanan beklenen kredi zararının dönen varlıklara rasyosunun;
likidite rasyoları, finansal yapı rasyoları, kârlılık rasyoları ve büyüme rasyoları
üzerinde etkisinin olup olmadığı panel analiz ile ölçülmüştür ve etkinin varlığı
halinde söz konusu etkinin negatif yönde mi, yoksa pozitif yönde mi olduğunun
belirlenmesi amaçlanmıştır.
v
Bu çalışmanın, finansal bilgi kullanıcılarının stratejik kararlar almasında yol
gösterici olacağının ve imalat sektörüne, işletmelere, yatırımcılara ve literatüre
katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Araştırmanın bulguları değerlendirildiğinde; beklenen kredi zararının dönen
varlıklara rasyosunun; Cari Rasyo, Asit- Test Rasyosu, Nakit Rasyo, Kısa Vadeli
Alacaklar / Aktif Toplamı Rasyosu, Kaldıraç Rasyosu, Uzun Vadeli Yabancı
Kaynaklar / Pasif Toplamı Rasyosu, Dönen Varlıklar / Aktif Toplamı Rasyosu,
Duran Varlıklar / Devamlı Sermaye Rasyosu, Özkaynaklar / Aktif Toplamı
Rasyosu, Finansman Rasyosu üzerinde istatistiksel bazda anlamlı bir etki ettiği
sonucuna ulaşılmıştır.
Beklenen kredi zararının dönen varlıklara oranı değişkeninin, kurulan
modeller üzerindeki değerleri etkilediği, modellerdeki regresyon katsayısının
pozitif ya da negatif olması durumuna göre regresyon katsayısı pozitif olduğunda
firmaların beklenen kredi zararının dönen varlıklara oranının arttıkça, bağımlı
değişken değerlerinin de artış gösterdiği, regresyon katsayısı negatif olduğunda
firmaların beklenen kredi zararının dönen varlıklara oranının arttıkça, bağımlı
değişken değerlerinin de azalış gösterdiği anlamına gelmektedir.
Beklenen kredi zararının dönen varlıklara oranının; Kısa Vadeli Alacaklar /
Dönen Varlıklar Rasyosu, Borç / Özsermaye Rasyosu, Kısa Vadeli Yabancı
Kaynaklar / Pasif Toplamı Rasyosu, Duran Varlıklar / Özkaynaklar Rasyosu,
Özsermaye Çarpanı, Aktif Kârlılığı Rasyosu, Özkaynak Kârlılığı Rasyosu, Aktif
Büyüme / Küçülme Rasyosu, Net Kâr - Zarar Büyüme / Küçülme
Rasyosu üzerinde istatistiksel bazda anlamlı bir etki etmediği sonucuna
ulaşılmıştır.
Beklenen kredi zararının dönen varlıklara oranı değişkeninin, kurulan
modeller üzerindeki değerleri etkilemediği, firmaların beklenen kredi zararının
dönen varlıklara oranının bağımlı değişken değerleri üzerinde artış ya da azalış
göstermediği anlamına gelmektedir