Abstract:
Yapılan çalışmada okul öncesi öğretmenlerinin epistemolojik inanç düzeylerine
göre müze eğitimine yönelik görüşleri alınarak, iki olgu arasındaki ilişkinin
incelenmesi hedeflenmektedir. Bu çalışma, okul öncesi öğretmenlerinin müze ziyareti
sırasındaki eğitim uygulamalarının yanı sıra epistemolojik inanç profillerini de
araştırmaktadır. Araştırmada karma yöntemden yararlanılmış olup sıralı açımlayıcı
karma desen uygulanmıştır. Araştırmanın ilk aşamasında Diyarbakır ilinde görev
yapmakta olan 80 okul öncesi öğretmeninin Epistemolojik İnançlar Ölçeği
kullanılarak epistemolojik inanç profilleri belirlenmiştir. Araştırmada kullanılan ölçek
Schommer (1998) tarafından geliştirilip Karhan (2007) tarafından Türkçe’ye
uyarlanmıştır. Ölçek 38 maddeden oluşmakta ve 3 alt boyutu bulunmaktadır.
Öğretmenlerin epistemolojik inanç profillerinin belirlenmesinin ardından düşük, orta
ve yüksek epistemolojik profil düzeyinden seçkisiz bir şekilde 2’şer öğretmen ile
araştırmanın ikinci aşamasına geçilmiştir. Belirlenen öğretmenler müze eğitimine
yönelik bir plan hazırlamışlar ve çocukları müzeye götürmüşlerdir. Söz konusu 6
öğretmen ile müze deneyimlerinin ardından görüşmeler düzenlenmiştir.
Gerçekleştirilen görüşme soruları araştırmacı tarafından hazırlanmıştır. Görüşme
soruları müze etkinliğinin planlama/hazırlık, süreç ve değerlendirme boyutlarına
yöneliktir. Araştırma kapsamında elde edilen nicel verilerin değerlendirmesinde MS
Excel ve IBM SPSS 25,0 programından yararlanılmış ve incelenmiştir. Betimsel
Analizlerin ardından ölçeğin alt boyut ve toplam puanları için ortalama ve standart
sapma değerleri belirlenmiştir. Nitel verilerin analizinde ise içerik analizi yöntemi
kullanılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme formunda belirlenen boyutlara
(planlama/hazırlık, süreç ve değerlendirme boyutları) göre kategorilendirme yapılarak
analiz gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın nicel bulgularına bakıldığında öğretmenlerin
epistemolojik inançlarının orta düzeyde olduğu görülmektedir. Nitel bulgular
viii
incelendiğinde ise epistemolojik inanç ölçeği puanı yüksek olan öğretmenlerin müze
gezisi planı oluşturma ve bu geziyi hayata geçirme konusunda hem planlama/hazırlık,
hem süreç hem de değerlendirme boyutunda daha bilinçli ve eksiksiz bir şekilde
etkinlikleri gerçekleştirdikleri görülmüştür. Düşük ve orta düzeyde puan alan
öğretmenlerin ise müze gezisi etkinliğini planlama/hazırlık aşamasında çocukları
yeterli düzeyde yönlendirip bilgilendirme yapmadıkları tespit edilmiştir. Araştırma
bulguları neticesinde okul öncesi öğretmenlerinin müze eğitimi konusunda daha
kapsamlı bir bakış açısı kazanmalarına destek olabilecek eğitim seminerleri
düzenlenebilir, uygulamalı eğitimler yapılabilir ve müze eğitim kılavuzları
oluşturulabilir.