İSTANBULDAKİ KAMUSAL VE ÖZEL ALANDA YER ALAN GRAFİTİLERİN BİÇİM VE İÇERİK ANALİZLERİ

Abstract

Grafiti sokakta ortaya çıkan ve özgürce kendini ifade etme amacıyla uygulanmakta olan sanat dalıdır. Sanat olduğu kabul edildiğinden bu yana ise özel sergi alanlarına kaymaya ve özelleĢmeye yönelen bir kısım grafiti, yaĢamını sürdürdüğü sokaklardaki grafitilerden farklılaĢmaya açık hale gelmiĢtir. Günümüzde sergi alanlarında sergilenmesi grafiti için köklü bir değiĢiklik olmuĢtur. Kamusal alanın yanı sıra sanatçıların sergilerde de grafitiler ortaya koyması ve grafitinin bu alanda da görünürlüğünün artmasıyla “Grafitinin kamusal alanda ve sergi alanlarında yer alan örnekleri arasında biçim ve içerik farklılıkları bulunmakta mıdır?” sorusu tartıĢılması gereken bir problem haline gelmiĢtir. Bu araĢtırmaya özgün değer katacak olan en önemli husus; elde edilen sonuçların, grafitinin kamusal ve özel sergileme alanlarındaki benzerlik ve farklılıklarını biçim ve içerik yönüyle ortaya koymasıdır. AraĢtırmanın amacı ise; Ġstanbul sınırları içerisinde kamusal ve özel alanda yer alan grafitiler arasındaki biçim, içerik farklılıklarını ve benzerliklerini ortaya koymaktır. Bu amaca hizmet edecek Ģekilde kaynak taraması yapılmıĢ ve araĢtırma yöntemi olarak “Nitel Yöntem” kullanılmıĢtır. AraĢtırmada, sanatçıların sergi ve kamusal alandaki grafitileri ise “Görsel Analiz” ile incelenmektedir. Kitap, makale, tez vb. incelenen nitel verilerin analizinin “Betimsel Yorumlayıcı Analiz” çerçevesinde sonuca ulaĢması hedeflenmiĢtir. (Sönmez & Alacapınar, 2018, s. 272-277) Bu çalıĢmada, AraĢtırmanın evrenini tüm dünyadaki grafiti sanatçıları ve eserleri oluĢturmaktadır. Ancak zaman, süre ve veri toplama sınırlılıklarından dolayı araĢtırmanın örneklemini, ġubat 2022- Mart 2023 yılları arasında tesadüfi yöntemle seçilen, Ġstanbul içerisindeki grafiti sanatçılarının ortaya koyduğu grafitilerin analizi ile elde edilecek veriler oluĢturmaktadır. Veri toplamak amacıyla grafitiler biçim ve içerik baĢlıkları altında incelenmiĢtir. Sanatçının vi tag‟i1 , asıl ismi, grafitinin bulunduğu yer, grafitinin ismi, yılı, malzemesi, boyutu, grafiti türü, konusu, eserin vermek istediği mesaj gibi yönleri ile grafitiler analiz edilmiĢtir. Örnekleme dahil olan grafiti sanatçıları ve eserleri ile ortaya konulan analizler sonucunda, “H1: Kamusal alanda yer alan grafitilerde renk çeĢitliliği azdır.” ve “H2: Özel alan grafitilerinin mesaj kaygısı, kamusal alan grafitilerine kıyasla daha fazladır.” hipotezleri doğrulanırken “H3: Kamusal alanlardaki grafitilerde fill-in (iç boyama), özel alan grafitilerinden daha detaylı çalıĢılmaktadır.” hipotezini desteklemeyen sonuçlara ulaĢılmıĢtır. Toplanan bulgular çerçevesinde, kamusal ve özel alanda yer alan grafitilerin analizleri yapılmıĢ, iki alanda yer alan grafitileri arasında benzerlikler mi, farklılıklar mı olduğu hakkında tartıĢılmıĢtır. ÇalıĢmada grafitinin sergileme konusunda desteğe ihtiyaç duyduğu noktalar analiz edilmiĢtir. Elde edilen bulgular ve çıkarılan sonuçlar ile grafitiye kamusal alandaki desteğin arttırılmasına ve sergi alanları ile ortak paydada buluĢabilecek öneriler ortaya konulmuĢtur. Bu incelemeler grafitinin ileriki dönemde sergileme alanındaki geliĢimi açısından önemli bir yere sahiptir. Bu sanatın doğru alanda ve Ģekilde desteklenebilmesi için kılavuz olacaktır.