Abstract:
Günümüze kadar üç tane endüstri devrimi yaşanmış olup, içinde bulunduğumuz
dönemde ise Endüstri 4.0 olarak da adlandırılan endüstrinin 4. evresine geçiş
başlamıştır. Önceki endüstri devrimleri, endüstrileşme süreçlerine getirdikleri
yeniliklerle sadece üretim sistemlerini değiştirmekle kalmamış, endüstriden doğrudan
ya da dolaylı olarak etkilenebilecek olan pek çok alanda da köklü bir değişime sahne
olmuştur. İlerleyişini devam ettiren Endüstri 4.0’ın belli bir olgunluğa erişmesi
durumunda, tüm sektörlerin şu anki hallerinden çok farklı bir boyuta geçmesi
beklenmektedir. İçinde bulunulan dönemin göstermekte olduğu ekonomik, teknolojik,
siyasi, toplumsal vb. yönlerinden etkilenen mimarlığın, yaşam düzenine bütünüyle
tesir etmesi beklenen bu yeni endüstri devriminden de etkilenecek oluşu kaçınılmaz
bir gerçektir.
Bu çalışmada, kendisiyle yeni tanışılan ve literatüre Endüstri 4.0 olarak girmiş
olan kavramın mimarlık üzerinde yaratabileceği etkilerin, kent ölçeğinden yapı
birimine kadar geniş perspektif üzerinden incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma üç
kısma ayrılmıştır. Birinci kısımda önceki endüstri devrimleri ve meydana getirdiği
toplumsal sonuçlar detaylı olarak açıklanmıştır. Daha sonrasında endüstrileşmenin
mimarlık üzerinde ne gibi etkiler sergileyebileceğinin anlaşılması üzerine, Birinci
Endüstri Devrimi itibariyle başlayan endüstrileşmeyle birlikte mimarlıkta yaşanan
dönüşüm incelenmiştir. Çalışmanın ikinci kısmında Endüstri 4.0 kavramı üzerinde
durulmuştur. Nasıl ortaya çıktığı anlatılmış, kapsamında bulundurduğu ve dünyada
pek çok atılıma yol açması beklenen teknolojiler açıklanmıştır. Üçüncü kısım ise
çalışmanın esas odaklandığı bölümü oluşturmuştur. Hem sosyal hem de teknolojik
olarak yapılan incelemelerle, Endüstri 4.0 ekseninde gelişen ve mimarlıkla bağlantısı
olan tüm faktörler, gelecekte mimarlıkta ne gibi farklılaşmalara sahne olabileceği
ihtimalleri üzerinde durularak ele alınmıştır. Çalışmanın en sonunda ise elde edinilen
vi
bilgiler ışığında değerlendirme yapılmıştır. Edinilen bilgilere ulaşma noktasında yerli
ve yabancı pek çok kaynak toplanmış ve incelenmiştir.
