Abstract:
Bu araştırmanın amacı, ilkokul üçüncü ve dördüncü sınıfa devam etmekte olan
öğrencilerin toplumsal cinsiyet algılarını ve bu algıda annelerinin iş hayatında aktif
olarak yer alıp almamalarının rolünü ortaya koymaktır. Ayrıca öğrencilerin geleneksel
toplumsal cinsiyet rollerinden doğan kalıpyargılara ilişkin tutumları da incelenmiştir.
Bu araştırmanın örneklemini, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Erzurum ili Yakutiye
ilçesinde bulunan Yakutiye İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı bir ilkokulda
eğitimlerine devam eden 6’sı annesi çalışan, 7’si annesi çalışmayan üçüncü ve
dördüncü sınıf öğrencileri oluşturmaktadır.
Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden faydalanılmıştır. Veri toplama aracı
olarak, araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme soruları ve
metaforik çizim etkinliği katılımcılara uygulanmıştır. Görüşme soruları,
uygulanmadan önce alanda uzman bir akademisyen ve bir öğretmen tarafından gözden
geçirilmiştir. Sonrasında araştırmacı tarafından ayrı zamanlarda birebir olarak
öğrencilere sorulmuştur. Ayrıca araştırmanın güvenilirliğini desteklemek amacıyla
öğrencilerden metaforik çizimler istenmiştir.
Görüşme sorularına öğrencilerin verdikleri cevaplar ve metaforik çizimler,
betimsel içerik analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Öğrencilerin annelerinin,
babalarının ve varsa diğer aile bireylerinin resmedildikleri odalar ve eylemleri
üzerinden yorumlanmıştır. Böylece görüşme soruları ile aralarındaki ilişki ortaya
konulmuştur.
Çalışmanın bulgularında annesi çalışan öğrencilerin toplumsal cinsiyet kalıp
yargılarına dair tutumlarının kamusal ve özel alanda farklılaştığı saptanmıştır. Annesi
çalışan öğrencilerin annelerinin işgücü piyasasında var olmaları, öğrencilerin bu alana
bakış açısının görece eşitlikçi olduğunu göstermiştir. Annesi çalışmayan öğrencilerin
toplumsal cinsiyet kalıp yargılarına dair edinilen bulgularda ise, böyle bir ayrım
olmadığı görülmüştür.
