FİBROMİYALJİ SENDROMLU BİREYLERDE KLİNİK PİLATES VE YOGA EGZERSİZLERİNİN YORGUNLUK, YAŞAM KALİTESİ VE UYKU KALİTESİ ÜZERİNE ETKİSİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Abstract

Fibromiyalji sendromu (FMS) belirli bölgelerde hassas nokta varlığı ile kronik ağrıya yol açan ve en sık görülen romatizmal hastalıklardan olup, kişilerin yaşam kalitesini bozan, ağrı, yorgunluk, uyku bozukluğu ve diğer fiziksel semptomların eşlik edebileceği kronik bir hastalıktır. Fibromiyalji sendromunda hastalar çoğunlukla ağrıdan şikayet etmektedir, kronik ağrı şikayetinin yanı sıra uyku bozukluğu ve yaşam aktivitelerinde yetersizlik gibi bilişsel problemler kişide fiziksel kısıtlamanın yanında emosyonel bir stres oluşturmaktadır. FMS’ in etiyolojisi net olarak bilinmediğinden uygulanan fizik tedavi yöntemleri tedavi etmek amacıyla değil, semptomları azaltıcı yönde uygulanmaktadır. Bu çalışma ile FMS olan bireylerde klinik pilates egzersizleri ve yoga egzersizlerinin uyku kalitesi, yorgunluk ve yaşam kalitesi üzerine etkinliğini inceleyerek iki grubu karşılaştırmayı amaçladık. Çalışmaya 2016 ACR (American College Of Rheumatology) tanı kriterlerini karşılayan ve 18-65 yaş aralığında olan FMS tanısı alan 44 kadın katılımcı dahil edilmiştir. Çalışmaya katılan bireyler Klinik pilates yöntemi 1. grup (ortalama yaş 31 ± yıl), yoga yönteminin uygulandığı 2. grup (ortalama yaş 36 ± yıl) olmak üzere 2 gruba ayrıldılar. 1. gruba (n=15) haftada 2 gün, günde 60 dakika ve toplam 12 hafta boyunca reformer aletinde klinik pilates egzersizleri uygulandı. 2. gruba (n=15) asana (postür), nefes ve gevşeme egzersizlerini içeren yoga programı haftada 2 gün, günde 60 dakika ve toplam 12 hafta boyunca uygulandı. Her iki gruba da egzersizler seans sayısı olarak eşit ve aynı fizyoterapist eşliğinde yaptırıldı. Bireylerin demografik bilgileri kaydedildi, ağrı şiddeti Vizüel Analog Skalası (VAS) ile, fiziksel fonksiyonların etkilenimi Fibromiyalji Etki Anketi (FEA) ile, Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ) ile uyku kalitesine, yorgunluk Yorgunluk Şiddeti Ölçeği (YŞÖ) ile, yaşam kalitesi Yaşam Kalitesi Ölçeği Kısa Form (SF 36) ile değerlendirildi. Her iki gruba egzersiz programı uygulanmadan önce ve 12 hafta uygulanan egzersiz vi programının sonrasında değerlendirmeler toplamda 2 kez yapıldı. Pilates grubunda uygulanan ölçek skorlarının öncesi sonrası karşılaştırılması tüm ölçek değerlerinde (p<0,05) anlamlı bulunmuştur. Yoga grubunda uygulanan ölçek skorlarının öncesi sonrası karşılaştırılması tüm ölçek değerlerinde (p<0,05) anlamlılık bulunmuştur. Tedavi sonrası oluşan farklılıkların karşılaştırmasında FEA skoru, YŞÖ ve PUKİ Skoru açısından pilates ve yoga grupları benzer bulunmuştur (P>0,05). VAS Skorunda ise (p<0,05) bulunduğundan pilates grubunda oluşan farklılık ortalaması, yoga grubunda oluşan farklılık ortalamasından yüksek olduğu anlaşılmaktadır. SF-36 Genel Sağlık Boyutu Skoru, Fiziksel Rol Güçlüğü Boyutu Skoru ve Duygusal Rol Güçlüğü Boyutu Skorunda (p<0,05) bulunduğundan pilates ve yoga gruplarında tedavi sonrası oluşan farklılık benzer değildir. Yoga grubunda oluşan farklılık ortalaması pilates grubunda oluşan farklılık ortalamasından yüksek olduğu anlaşılmaktadır. Sonuç olarak FMS tedavisinde kullanılan klinik pilates yönteminin ağrı şiddeti üzerine etkili olduğu ve yoga yönteminin SF-36 skorlarından anlaşıldığı üzere yaşam kalitesi üzerine anlamlı düzeyde etkin olduğu bu çalışmada gösterilmiştir. Gruplar karşılaştırıldığında FMS’in ağrı üzerine pilates egzersizlerinin yoga egzersizlerine nazaran daha etkili olduğu ve yaşam kalitesi üzerine yoga egzersizlerinin pilates egzersizlerinden daha etkili olduğu sonucuna varıldı