Abstract:
Bu araştırma ile İlkokul Eğitim Yöneticilerinin Liderlik Özeliklerinin,
Okul Kültürünün Oluşmasında ve Geliştirmesindeki rolü ile öğretmenlerin
okul kültürü algıları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu
bağlamda bazı değişkenlere göre okullardaki örgütsel güven düzeyinin
farklılaşma düzeyi test edilmiştir. Araştırmanın evrenini 2014-2015
eğitim-öğretim yılında Bağcılar ilçe sınırları içinde yer alan, Bağcılar ilçe
Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı 37 ilkokulda görev yapan 1.622 öğretmen
oluşturmaktadır. Bu öğretmenlerin 681 erkek, 941 ise kadın öğretmenlerden
oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemini oluşturan öğretmenlere 535 anket
gönderilmiş ve gelen anketlerden kadın-erkek dengesi dikkate alınarak
368’sı değerlendirmeye alınmıştır. Bu araştırmada okul yöneticilerinin
liderlik düzeylerini belirlemek için “liderlik ölçeği” ve ilkokullarındaki
okul kültürü düzeyini belirlemek için “okulda okul kültürü ölçeği”
kullanılmıştır. Liderliğin alt boyutları iletişimsel, iklimsel, karar vermede
davranışsal etiktir. Örgütsel güvenin alt boyutları ise çalışanlara duyarlılık,
yöneticiye güven, iletişim ortamı ve yeniliğe açıklıktır.
Araştırmada şu sonuçlara ulaşılmıştır:
1. Okullardaki okul kültürü düzeyini, okul yöneticilerinin etik liderlik
becerileri, anlamlı bir şekilde açıklamaktadır. Örgütsel güvenin ve etik
liderliğin alt boyutları kapsamında bakıldığı zaman, örgütsel güvenin
alt boyutu olan çalışanlara duyarlılığı, etik liderliğin karar vermede
etik boyutu hariç tüm alt boyutları etkilemektedir.
2. Örgütsel güvenin alt boyutu olan yöneticiye güveni, etik liderliğin tüm
alt boyutları anlamlı bir şekilde etkilemektedir. Örgütsel güvenin alt
boyutu olan yöneticiye güvene en fazla etkiyi etik liderliğin iletişimsel
etik boyutu yapmaktadır.
1 İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
2
İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
İlkokul Eğitim Yöneticilerinin Liderlik Özeliklerinin, Okul Kültürünün Oluşmasında ve
Geliştirmesindeki Rolü (Bağcılar İlçe Örneği)
272
3. Örgütsel güvenin alt boyutu olan iletişim ortamını, etik liderliğin tüm
alt boyutları anlamlı bir şekilde etkilemektedir. Örgütsel güvenin alt
boyutu olan iletişim ortamı boyutuna en fazla etkiyi etik liderliğin
iklimsel etik boyutu yapmaktadır.
4. Örgütsel güvenin alt boyutu olan yeniliğe açıklık boyutunu etik
liderliğin tüm alt boyutları anlamlı bir şekilde etkilemektedir Örgütsel
güvenin alt boyutu olan yeniliğe açıklığa en fazla etkiyi etik liderliğin
iletişimsel etik boyutu yapmaktadır.
5. Araştırma sonucunda erkek öğretmenler kadın öğretmenlere göre,
çalışanlara duyarlılık yöneticiye güven, iletişim ortamı ve yeniliğe
açıklık boyutlarında okullarındaki örgütsel güvenin düzeylerini daha
yetersiz olarak algılamaktadırlar.
6. Araştırma bulgularına göre okullardaki örgütsel güvenin çalışanlara
duyarlılık, yöneticiye güven, iletişim ortamı ve yeniliğe açıklık alt boyut
düzeylerinin öğretmenlerin öğrenim durumlarına göre anlamlı farklılık
gösterdiği tespit edilmiştir. Belirlenen boyutlarda öğretmenlerin eğitim
düzeyi arttıkça okullarındaki okul kültürü düzeyini yetersiz bulmaya
başlamışlardır.
7. İlköğretim okullarındaki örgütsel güvenin çalışanlara duyarlılık alt
boyutunda eğitimle ilgili bir sendikaya üye olma durumuna göre
anlamlı farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Belirlenen bu farklılık
eğitimle ilgili bir sendikaya üye olan öğretmenler lehinedir.
8. Okullardaki örgütsel güvenin çalışanlara duyarlılık, yöneticiye güven,
iletişim ortamı ve yeniliğe açıklık alt boyut düzeylerinin İl ve İlçe Milli
Eğitim Müdürlüğünün problemlerle ilgilenme durumuna göre anlamlı
farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Bu sonuca göre, öğretmenler İl
ve İlçe Milli Eğitim Müdürlerinin onların problemleri ile ilgilendiği
algısına sahiptirler.
9. İlkokulundaki öğretmenlerle beraber okul dışında sosyal etkinlik
yapan öğretmenler, okul dışında beraber sosyal etkinlik yapmayan
öğretmenlere göre, okuldaki okul kültürü düzeyinin çalışanlara
duyarlılık ve yöneticiye güven düzeyini daha olumlu bir şekilde
algılamaktadırlar.
Yaşar ŞAHİN, Yrd. Doç. Dr. Etem LEVENT
Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı - 2017 (271-273) 273
Bağcılar’da bulunan ilkokullardaki öğretmenler okul yöneticilerinin
liderlik becerilerinin okul kültürü düzeyini anlamlı bir şekilde etkilediğini
belirtmişlerdir. Bağcılar’daki ilkokul öğretmenlerin eğitim düzeyi arttıkça
okullarındaki okul kültürü düzeyini yetersiz buldukları görülmektedir.
Ayrıca, Bağcılar’daki ilkokul öğretmenlerinin bir sendikaya üye olma
durumları ile örgütsel güvenin alt boyutları olan yöneticiye güven, iletişim
ortamı ve yeniliğe açıklık arasında anlamlı bir ilişki elde edilmemiştir.